چکیده:
یکی از جریانهای فکری که امامان شیعه(ع) همواره با آن مبارزه میکردند، جریان فکری غلو است. بررسی منابع مختلف رجالی، فرقهشناختی و تاریخی نشان میدهد این جریان فکری که از دورههای قبل از زندگی امام جواد(ع) آغاز شده بود، در دوره آن حضرت هم تداوم یافت و ایشان همانند دیگر امامان:، به مقابله با آن پرداخت. این مقاله پس از توضیح درباره مفهوم غلو و انواع آن، مهمترین افراد غالی و نیز افکار غالیانه عصر امام جواد(ع) را برشمرده است، که برخی از اهل سنت با باورهای غالیانه درباره دو خلیفه نخست را هم دربرمیگیرد، و سپس با بیان اقدامات امام همچون اعلام بیزاری از آنان، نقد اندیشههای ناصواب آنان با استدلال به آیاتی از قرآن و احادیثی از پیامبر اکرم(ص)، روش برخورد امام(ع) با ایشان را تبیین کرده است.
خلاصه ماشینی:
غالیان دوره امام جواد و نوع برخورد آن حضرت با آنان تاریخ دریافت : ١٣٩٤/١١/٣٠ تاریخ تأیید: ١٣٩٤/١٢/٨ 1* یدالله حاجیزاده / یکی از جریـان هـای فکـری کـه امامـان شـیعه همـواره بـا آن مبـارزه میکردند، جریان فکری غلو است .
ایـن مقالـه پـس از توضـیح دربـاره مفهوم غلو و انواع آن ، مهـم تـرین افـراد غـالی و نیـز افکـار غالیانـه عصـر امـام جواد را برشمرده است ، که برخی از اهل سنت با باورهای غالیانه درباره دو خلیفه نخست را هم دربرمیگیرد، و سپس با بیان اقدامات امـام همچـون اعـلام بیزاری از آنان ، نقد اندیشه های ناصواب آنـان بـا اسـتدلال بـه آیـاتی از قـرآن و احادیثی از پیامبر اکرم ، روش برخورد امـام بـا ایشـان را تبیـین کـرده است .
/ مهم ترین افراد غالی و عقاید غالیانه در دوره امام جواد / / در دوره امام جواد ـ بر خلاف دوره امام باقر و امام صادق که جریان فکری غلو بیشتر در قالب فرقه های غالیانه نمود یافته بود ـ با افرادی غالی روبه روایم که بیشـتر آنان تحت تأثیر غالیان سرشناسی چون ابوالخطاب بوده اند.
به هر حال روایتی که وی را از غالیان زمان امام صادق معرفی کرده ، در صورت صحت ، نشـان دهنـده اعتقـاد جعفـر بـن واقـد بـه الوهیـت امـام / صادق است ؛ البته در اینکه این شخصیت غالی، در خـط فکـری ابوالخطـاب بـوده و عقاید غالیانه او را تبلیغ میکرده است ، شکی نیست .
شیخ طوسی ، اختیار معرفۀ الرجال (رجال الکشی)، مشهد: دانشگاه مشهد، ١٣٤٨، ص ٢٩٥؛ همو، التهذیب ، تهران : دار الکتب الاسلامیۀ، بیتا، ج ١، ص ٤؛ شهرستانی ، پیشین ، ج ١، ص ٢١٠.