خلاصه ماشینی:
"هر چند طی قرنهای 16 تا 18 میلادی روسها با اتخاذ سیاستهای سختگیرانه نظیر تخریب گسترده مساجد، توقیف اموال مسلمانان و محروم کردن آنها از حقوق مدنی، توانستند تعداد اندکی از تاتارها را وادار به تغییر دین از اسلام به مسیحیت کنند، اما این تغییر آیین به شهادت بسیاری از مورخان، ظاهری بوده و تاتارهای مسیحیشده در خفا به مناسک دینی خود عمل میکردند و هر زمان که فشارها و سختگیری روسها در قبال مسلمانان کاهش مییافت، موج بازگشت به اسلام میان آنان فزونی میگرفت (آکینر، 1367: 81).
تاتارها که خود را مسلمان بومی روسیه میدانند، به رغم قرنها محرومیت و فشار ناشی از سیاستهای اسلامستیزی حاکمان روستبار، در حال حاضر خود را به عنوان بخشی از ملت روس در نظر میگیرند و چون نسبت به سایر اقوام غیرروس بیشتر در معرض فرهنگ روس ـ اروپایی قرار داشتهاند، قرابتهای فرهنگی زیادی با روسها دارند و به این دلیل، نسبت به سایر اقوام، بیشتر مورد پذیرش جامعه روس قرار گرفتهاند.
روحانیون مسلمان تاتار به دلیل اعتقاد داشتن به اسلام سنتی و عدم گرایش به اسلام افراطی ترویجشده توسط گروههای اسلامی افراطی مورد حمایت کشورهایی نظیر عربستان سعودی و قطر و عدم تبعیت و تأثیرپذیری از سیاست همگرایی ترکها که ترکیه مروج آن است، در اکثر دورانها نقش رهبری مسلمانان روسیه را برعهده داشتهاند و این نقش از سوی دولتمردان روسیه به رسمیت شناخته شده و مورد حمایت قرار گرفته است."