چکیده:
در دهه های اخیر به دلیل بروز بحران آب ، بیشتر کشورها به اتخاذ سیاست هـای نـو در مورد مدیریت تقاضای آب به جای مدیریت عرضه ی آب گرایش یافتـه انـد . آب مهمتـرین عامـل محدود کننده ی توسعه ی اقتصادی و نیز مهمترین نهاده ی کشاورزی در منـاطق خـشک و نیمـه خشک ایران است . هدف این پژوهش ، ارزیابی اثرات سیاسـت هـای گونـاگون کـاهش میـزان آب مصرفی و افزایش قیمت هر مترمکعب آب بر الگوی کشت می باشـد . داده هـای مـورد مطالعـه بـا مصاحبه ی حضوری در میان بهره برداران منتخب مناطق کشاورزی آسپاس و بکان شهرستان اقلید که دارای منابع آب زیرزمینی و سطحی می باشـد ، بدسـت آمـد . بـا انتخـاب مـزارع نمونـه از راه نمونه گیری تصادفی ، محاسبه ی مدل برای هر دو ناحیه انجام شد . در ایـن مطالعـه اثـر راههـای گوناگون کاهش مصرف آب بر الگوی استفاده از آن و بازده ناخالص برآورد شد . یافته های مطالعـه نشان داد که در مورد نخست ، با استفاده از الگوی برنامه ریزی ریاضی مثبت و تابع تولید با کشش جانشینی ثابـت ، بـا اتخـاذ سیاسـت کـاهش در موجـودی آب مـصرفی ، الگـوی کـشت بهینـه در سطح10% نسبت به حالت مبنا تغییری چندان نمی یابد . در مورد دوم ، دو برابر نمودن قیمـت هر متر مکعب آب مصرفی در میزان مصرف آن تاثیری ندارد و الگوی بهینه بار دیگر همـان مقـادیر سال مبنا را تولید می کند.
In addressing water crisis, most countries are focusing on the
management of water demand instead of water supply. In dry and semi-dry
areas of Iran such as Fars province, water is an important factor in economic
development and major input in agricultural production. The purpose of this
study is to assess impacts of different policies for decreasing of applied
water for irrigation and increasing water price on cropping patterns .Data
were gathered from a stratified random sample by personal interviews of
Aspas and Bakan's farmers in Eghlid region which used both surface and
ground water. PMP model and CES production function was applied for
both areas. The findings showed that the scenarios of 10% decrease in
applied water and doubling of irrigation water price did not significantly
change optimal cropping pattern compared with the base year cropping.
خلاصه ماشینی:
"بررسی تاثیر کاهش آب آبیاری و افزایش قیمت آب بر الگوی کشت با استفاده از روش برنامه ریزی ریاضی مثبت : مطالعه ی موردی شهرستان اقلید در استان فارس فریبا قرقانی * 1 -فردین بوستانی ٢-غلامرضا سلطانی 3 تاریخ دریافت :١٣٨٧/١١/٥ تاریخ پذیرش :١٣٨٨/١/٣١ چکیده در دهه های اخیر به دلیل بروز بحران آب ، بیشتر کشورها به اتخاذ سیاست هـای نـو در مورد مدیریت تقاضای آب به جای مدیریت عرضه ی آب گرایش یافتـه انـد .
1 Common Agricultural Policy 2 Normative Mathematical programming روش پژوهش در این پژوهش برای تحلیل سیاست از الگوی برنامه ریزی ریاضی مثبـت اسـتفاده شـده است زیرا در مدل های برنامه ریزی ریاضی مثبت برخلاف مدل های هنجاری ، برخـی از پارامترهـا تعدیل یافته اند که به گونه ی دقیق بتوانند حالت پایه ی مفروض را بازسازی کنند .
بر اساس محاسبه ی مدل ، ارزش تابع هدف (بازده خالص ) بدست آمده از مرحله ی نخـست (LP) معادل ١٠٤٤ میلیون ریال و در مرحله ی سوم (NLP) معادل ١٠٤٣ میلیون ریـال بدسـت آمـده است که این اختلاف مقدار درآمد خالص ، (کاهش درآمد در مرحله ی سـوم نـسبت بـه مرحلـه ی نخست ) نشان می دهد که PMP هزینه های دیگر که ذکر نـشده را در تـابع هزینـه ی درجـه ی دوم اعمال می کند .
نتایج بدست آمده از محاسبه ی مدل و اتخاذ سیاست هـا در دو حالـت گونـاگون سـطح موجودی آب مصرفی و قیمت هر متر مکعب آب نشان داد که می توان تنهـا بـا ١٠ درصـد صـرفه جویی در مصرف آب به ترکیب بهینه ی الگوی کشت مشابه با داده ی واقعی در سطح مزرعه دست یافت بدون این که زیان های زیادی بر کشاورزان وارد شود ."