چکیده:
یکی از مهم ترین اصول در توسعه ی پایدار زیربخش زراعت، رعایت تناوب زراعی است. لازمه ی پذیرش تناوب های زراعی از سوی کشاورزان، تأمین درآمد و کاهش ریسک های درآمدی است. با توجه به ماهیت ریسکی فعالیت های کشاورزی، در این مطالعه به تعیین تناوب بهینه در الگوی کشت شهرستان شوشتر در یک دوره ی پنج ساله با استفاده از الگوی تارگت موتاد پرداخته شد. درآمد ناخالص و میزان ریسک الگوها با تناوب های زراعی گوناگون، معیارهای تصمیم گیری انتخاب تناوب بهینه بودند. داده های مورد نیاز پژوهش از کشاورزان شهرستان شوشتر، وزرات جهاد کشاورزی استان اهواز و آمارنامه های هزینه ی تولید وزرات جهاد کشاورزی گرد آوری شد. نتایج پژوهش بیانگر وجود تفاوت آشکار در میزان ریسک و بازده ی برنامه ای الگوها با در نظرگرفتن تناوب های گوناگون می باشد. برای نمونه، سطح بهینه ی زیرکشت گندم در حالت ریسکی و بدون تناوب تا 32367 هکتار خواهد بود در حالی که این سطوح در حالت تناوب اول و دوم و در شرایط ریسکی به ترتیب بیشینه 15270 و 4200 هکتار خواهد شد. در نهایت از بین تناوب های موجود در منطقه، تناوب بهینه زراعی با توجه به معیارهای بیان شده، انتخاب گردید.
In this study for determination of optimizing crop rotation in Shooshtar county، Traget-Motad method was used. Information is gathered from Shooshtar county’s farmers، organization and and district Agricultural Office. The results of the study showed that there was slight difference in risk and output under various alternatives. For example، optimal acreages of wheat in risky conditions and without rotation were 32367 hectares while these acreages in first and second rotation under risky conditions would be 15270 and 4200 hectares respectively. Finally، among various alternatives، optimum crop rotation was determined
خلاصه ماشینی:
"از سوی دیگر، به دلیل طبیعت ویژه ی فعالیت های کشاورزی و وابستگی آن ها به شرایط جوی و همچنین ویژگی های زیستی محصولات باعث شده است که همواره فعالیت های کشاورزی با نتایج نامطمئنی رو به رو باشند، لذا همواره وجود ریسک در فعالیت های کشاورزی می تواند رفتار کشاورزان را در انتخاب الگوی بهینه ی کشت تحت تاثیر قرار دهد (ترکمانی و کلایی ١٣٧٨)، اما به منظور پیش بینی بهتر الگوی بهینه ی کشت کشاورزان، با توجه به نوع فعالیت های کشاورزی باید عامل ریسک در انتخاب نوع فعالیت ها در نظر گرفته شود (آرسینا و اوتارا، ٢٠٠٠).
بدین معنی که اولویت نخست در انتخاب فعالیت های کشاورزی بازده انتظاری فعالیت ها می باشد، لذا پیشنهاد الگوهایی بر اساس پایداری منابع اگر با درآمد انتظاری مناسبی همراه نباشد، اغلب از سوی کشاورزان مورد پذیرش قرار نخواهد گرفت ، لذا مسئله ی ریسک نوسان های درآمدی به دلایل گوناگون از جمله مسائلی است که همواره باید در تصمیم های کشاورزان در نظر گرفته شود ( ترکمانی و رفیعی ،١٣٨٥).
مواد و روش ها به دلیل وجود انواع ریسک در تولید محصولات زراعی در منطقه ی مورد مطالعه ، برای بررسی نقش تناوب در پایداری درآمد کشاورزان با تأکید بر بهینه یابی ، از روش برنامه ریزی ریاضی توام با ریسک استفاده شده است .
جدول ٢، حالتی از الگوی بهینه ی بدون تناوب را برای الگوی برنامه ریزی خطی و الگوی تارگت - موتاد نشان می دهد نتایج بیانگر این واقعیت است که مجموع ریسک یا انحراف از بازده هدف در سال های گوناگون با زیاد شدن بازده ی انتظاری افزایش می یابد."