چکیده:
مهمترین دلایل توجه به پایش فناوری در دنیای کنونی عبارتاند از: سرعت گرفتن تحولات فناورانه، تغییر در قلمرو، تغییر در رقابت و شکلگیری بلوکهای تجاری. پایش فناوری به این منظور صورت میگیرد که بتوان فناوری مد نظر را به خوبی شناخت، بررسی و تأثیرات آن را درک کرد، همچنین آن را با دیگر فناوریهای بهکار رفته در سازمانهای مبتنی بر فناوری پیشرفته مقایسه کرد. در واقع این روش ابزاری است که به سازمانهای مبتنی بر فناوری پیشرفته کمک میکند تا فناوریهای موجود را به خوبی بشناسند، فرصتها و تهدیدهای پیشرو را تشخیص دهند و برای آنها برنامهریزی کنند. در این فرایند، تمرکز بر مشکلات و مسائل ناشی از کاربرد یک فناوری خاص مد نظر است که بهکمک مقایسه با دیگر سازمانهای مبتنی بر فناوری پیشرفته نقاط قوت و ضعف نمایان میشود. به طور کلی در پایش فناوری نگاهی هدفدار به تغییرات فناوری وجود دارد که هدف آن شناسایی وضعیت موجود در فناوری و کمک به مدیریت و توسعه آن است. مقاله حاضر با مرور ادبیات موضوع، پایش فناوری در شرکتهای مبتنی بر فناوری پیشرفته را بررسی میکند. به این ترتیب، ابتدا مفهومشناسی فناوری و مورفولوژی فناوری تشریح و سپس درباره نوآوری فناورانه در شرکتهای مبتنی بر فناوری پیشرفته و فرایند مدیریت این فناوریهای نوآورانه بحث میشود. پس از آن پایش فناوری تبیین و مدلهای آن نیز بررسی میشوند. در پایان نیز نتیجهگیری و جمعبندی عرضه میشود.هدف اساسی این مقاله، تبیین ماهیت، پیدایش، رشد و توسعه سنجههای جایگزین، سازماندهی مجدد و ابزارهای اندازهگیری این سنجهها و همچنین بررسی مزیتها و ملاحظاتی است که در خصوص استفاده از این سنجهها در ارزیابیهای علمی وجود دارد. روش بهکار گرفته در این مقاله، روش کتابخانهای است. یافتهها بیانگر آن هستند که سنجههای جایگزین از سنجههای سطح مقاله مشتق و ریشه در برچسب اچ توییتر دارند. پژوهشگران مدلهای متفاوتی برای سازماندهی مجدد این سنجهها تعریف کردهاند که از مهمترین آنها میتوان به طبقهبندی برنمن و تامارو اشاره کرد. استفاده از سنجههای جایگزین در ارزیابیهای علمی با توجه به مزایایی همچون گستردگی و محبوبیت میتواند اثربخشی ارزیابیها را به همراه داشته باشد، در حالی که ملاحظاتی همچون کیفیت و دستکاری دادهها همچنان وجود دارد. بر این اساس، رشد انتشارات الکترونیکی در بستر شبکههای اجتماعی موجب پیدایش نوع جدیدی از سنجههای ارزیابی علمی گردید. پژوهشگران معتقدند که با وجود مزایای متعدد این سنجهها، هنوز چالشهایی متوجه آنها است. از اینرو از آنها به عنوان مکمل سنجههای قدیمی یاد میشود.
خلاصه ماشینی:
"امروزه، با پیشرفت فناوری در تمامی عرصهها و سطوح و همچنین ضرورت استفاده از فناوریهای مدرن، شاهد استفاده از فرایند راهبردی مدیریت و پایش فناوری در بیشتر صنایع و بهعنوان ابزاری قدرتمند برای مدیریت بهینه فناوریهای موجود و توسعه آنها هستیم [2].
سپس مورفولوژی فناوری تشریح و پس از آن پیرامون نوآوری فناورانه در شرکتهای مبتنی بر فناوری پیشرفته و فرایند مدیریت این فناوریهای نوآورانه بحث میشود.
به این ترتیب میتوان گفت که فناوری بهمعنای آمیزه هنر و مهارت با دانش است و انسان خردمند در تعامل با طبیعت به قوانین عام آن دست مییابد و با بازآفرینی این قوانین توسط علم و دانش در محیط و شرایط دلخواه کاربردهای مورد نظر خود را ایجاد میکند.
در مورد جوامعی که هم اکنون صنعتی یا در حال صنعتی شدن هستند، این اصطلاح دلالت دارد بر همه یا بخش منظمی از آن مجموعه «دانش» که مربوط است به اصول علمی و اکتشافات و فرایندهای صنعتی موجود و پیشین، منابع نیرو و مواد و روشهای انتقال و ارتباط که تصور میشود به تولید یا بهبود کالاها و خدمات مربوط باشند [6].
/ شکل 1- مورفولوژی فناوری [11] 4- نوآوری فناورانه در شرکتهای مبتنی بر فناوری پیشرفته یکی از ورودیهای مهم فناوری بهعنوان یک سیستم، نوآوری فناورانه است که با هدف بهبود تحلیل سبک سیستمهای نوآوری توسعه پیدا کرده و به عنوان بخشی از مکتب نظری گستردهتری به نام رویکرد سیستم نوآوری معرفی شده است [12].
پایش فناوری به این منظور صورت میگیرد که بتوان فناوری مدنظر را بهخوبی شناخت، بررسی و تأثیرات آن را درک کرد و همچنین آن را با دیگر فناوریهای بهکار رفته در سازمانهای مبتنی بر فناوری پیشرفته مقایسه کرد."