چکیده:
تولید مطلوب در هر نظام اقتصادی تولیدی است که در راستای اهداف و انگیزه های مشخص و با توجه به معیارهای خاصی در دو سطح خرد و کلان انجام می گیرد. این معیارها به سیاست گذاران اقتصادی کمک می کند تا با توجه به اطلاعاتی که بر اساس آنها به دست می آورند تصمیمات لازم را اتخاذ کنند. این پژوهش به تبیین رویکرد اسلامی نسبت به معیارهای تولید مطلوب در اقتصاد اسلامی می پردازد. هدف این پژوهش یافتن معیارهایی برای تولید در اقتصاد اسلامی از متون اسلامی است. پژوهش حاضر همراه با بهره گیری از روش تحلیلی ـ توصیفی، به طور عمده از روش کشفی و بر اساس آیات، روایات، سیره اهل بیت علیهم السلام و نظرات اندیشمندان اقتصاد اسلامی انجام گرفته است. معیارهایی که برای تولید مطلوب در اقتصاد اسلامی استخراج گردیده است عبارتند از: طیب بودن، اولویت دادن نیازهای واقعی، رعایت مصالح اجتماعی، کارایی در تولید.
خلاصه ماشینی:
"اما درصورتی که منافع واقعی فرد و جامعه و مورد قبول شرع، مطرح شد، پاسخ آن است که اسلام در قوانین و احکام خود برای تنظیم روابط اجتماعی و سیاسی، هم منافع افراد را در نظر داشته و هم منافع جامعه را؛ زیرا نه مانند مکتب اصالت فرد، فرد را در پی جویی منافع شخصی خود، به امید هماهنگی خودکار منافع فرد و جامعه، آزاد و رها می گذارد و نه مانند مکتب اصالت جامعه، منافع فرد را جدای از منافع جامعه بکلی نادیده می انگارد؛ بلکه منافع فردی را به رسمیت شناخته، فرد را در چارچوب خاصی از ارزش ها و دستورها، در پی کسب منافع خود آزاد گذارده و منافع جامعه را نیز در منافع فردی وارد می کند، به گونه ای که فرد در پی منافع خود آگاهانه، منافع عمومی و اجتماعی را دنبال می کند؛ یعی اسلام در اصل، درصدد ساختن فرد انسان و جهت دادن به او برآمده، نه اینکه فرد را در گرو غرایز و خودخواهی هایش رها کند و نه اینکه وجود مستقل فرد را نادیده گیرد.
با مراجعه به منابع اسلامی معیارهای متعددی برای تولید استفاده می شود، ولی در این تحقیق تنها چهار معیار مهم و کاربردی یعنی طیب بودن، اولویت دادن نیازهای واقعی در امر تولید، رعایت مصالح اجتماعی و کارایی در راستای تولید مورد بررسی قرار می گیرد.
2. اولویت داشتن نیازهای واقعی جامعه در امر تولید؛ به طورکلی، رفع نیازهای واقعی در اسلام مورد اهتمام ویژه قرار گرفته است و یکی از نیازهایی جامعه اسلامی با توجه به مبانی و اهداف آن، کالاهای اساسی است که لازم است بخش تولیدی اقتصاد نسبت به این امر توجه جدی داشته باشد و بیشتر تولیدات را، در فرض محدود بودن عوامل تولید، به این بخش اختصاص بدهد."