چکیده:
گفتمان حمایت از مستضعفان و مبارزه برای نجات ملل محروم و تحت ستم در تمامی جهان، از آرمان های منحصر به فرد انقلاب اسلامی است. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، اولین قانون اساسی در جهان است که آرمان تحقق سعادت انسان در کل جامعه بشری را سرلوحه ی خویش قرار داده و اصول سیاست خارجی ایران را برنجات ملل محروم و تحت ستم و حمایت بی دریغ از مستضعفان جهان استوار کرده است. نظریه ی مسئولیت حمایت بر محور حقوق بشر و هدف انسان دوستانه، به منظور سازش میان حاکمیت دولت ها و ضرورت حمایت جهانی از انسان در برابر جنایات علیه بشریت ارائه شده است. در این مقاله همسویی مبانی اخلاقی مستتر در نظریه ی مسئولیت حمایت با گفتمان انقلاب اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"- Right of humanitarian intervention - Responsibility to Protect - International commission on intervention and state sovereignty (ICISS) «مسئولیتحمایت» نظریهای جدید در حقوق بینالملل است که به موجب آن، جامعۀ بینالمللی نسبت به نسلزدایی، نقض گستردۀ حقوق بشر و ارتکاب جرایم عمده علیه بشریت، در کشوری که دولتش قادر یا مایل به جلوگیری از آن نیست نه تنها نمیتواند بیتفاوت بماند بلکه بهمنظور حمایت از حقوق بنیادین بشر، وظیفه دارد با مداخلۀ مؤثر در «پیشگیری» از بروز یک فاجعۀ انسانی، و در صورت وقوع فاجعه، با «عکسالعمل» مناسب در «مقابله» و «بازسازی» آن وارد عمل شود.
دبیر کل، ضمن بیان اجمالی بحثهای چالشی پیرامون مداخلۀ بشردوستانه، عقیده خود را ابراز داشته و میگوید: «من به قوت و اعتبار و اهمیت این مباحث واقفم، و نیز میپذیرم که اصول حاکمیت و عدم مداخله، حمایت حیاتی در اختیار کشورهای کوچک و ضعیف قرار میدهند، ولی این سؤال را برای منتقدان مطرح میکنم: اگر مداخلۀ بشردوستانه در واقع تهاجم غیر قابل قبولی به حاکمیت تلقی شود، در آن صورت چگونه باید در مقابل وقایع رواندا یا سربرنیتسا، یعنی نقض فاحش حقوق بشر که به تمامی قواعد اخلاقی بشریت مشترک ما صدمه میزند، واکنش نشان داد؟» آیا جامعۀ بینالمللی در قبال چنین جنایتهای وحشتناکی باید دست روی دست گذاشته و به بهانۀ منع مداخله، سکوت اختیار کند.
هرچند، اجرای «هنجار جهانی» نیازمند «ساختار جهانی» است و ساختار کنونی جامعۀ بینالمللی از ظرفیت لازم برای اجرای مسئولیتحمایت برخوردار نیست، ولی اقبال عمومی نسبت به این نظریه، نه به لحاظ مبانی حقوقی بلکه به دلیل مبانی ارزشی آن میتواند نشانۀ جهانی شدن گفتمان انقلاب اسلامی برای حمایت از مستضعفان تلقی شود."