چکیده:
زمینه و هدف: تولد کودک با تاخیرتحولی میتواند به همراه خود، مشکلات جدید و مضاعفی را برای والدین این کودکان به دنبال داشته باشد، اغلب برای چنین والدینی مخصوصا مادران تنش، تجربیات و پاسخهای هیجانی از قبیل افسردگی، اضطراب و آشفتگیهای روانی دیگر رخ میدهد، که اینها ارتباط مستقیمی با مسائل کودک دارند. پژوهش حاضر بهمنظور پیشبینی تنش والدینی و آشفتگیروانشناختی مادران بر اساس مشکلاترفتاری و کارکردهایانطباقی کودکان دبستانی با تاخیرهایتحولی انجام شد.
روش: طرح پژوهش توصیفی، از نوع همبستگی است. دادههای پژوهش با روش مدلیابی معادلات ساختاری با استفاده از نرمافزار لیزرل تحلیل شده است..جامعه آماری این پژوهش تمامی کودکان 11-6 ساله با تاخیرهایتحولی شامل کودکان مبتلا به اوتیسم مراجعهکننده به مراکزآموزشی و توانبخشی و دانشآموزان مدارس با نیازهای ویژه شهر تبریز در سال تحصیلی 94-1393 را شامل میشد. در این پژوهش از روش نمونهگیری در دسترس استفاده شد. پس از توضیح اهداف پژوهش برای مادران و جلب رضایت آگاهانه از آنها، مقیاسهای رفتار غیرعادی کودکان(1986)، فرم کوتاه شده آزمون علایم روانی(1973)، مقیاسکارکردانطباقیواینلند(1984)، شاخص تنیدگی والدینی(1967) توسط مادران تکمیل شد.
یافتهها: دادههای پژوهش به وسیله روش آماری مدلیابی ساختاری از طریق نرمافزار لیزرل مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت. تحلیل دادهها نشان داد که بین مولفههای مشکلاترفتاری کودکان با تاخیرهایتحولی (با اوتیسم و بدون اوتیسم) با آشفتگیروانشناختی و تنشوالدینی مادران آنها رابطه مثبت وجود دارد ولی بین مولفههای کارکردهایانطباقی این کودکان با آشفتگیروانشناختی و تنش والدینی مادران رابطه منفی وجود دارد.
نتیجه گیری: بر اساس نتایج مدلیابی ساختاری میتوان استنباط کرد که کارکردهایانطباقی و مشکلاترفتاری کودکان با تاخیرهای تحولی در قالب روابطساختاری تغییرات آشفتگیروانشناختی و تنشوالدینی مادران را به طور معنیدار تبیین کنند. به عنوان مثال متغیر خودتحریکی با ضریب بتای (24/0) و t محاسبهشده(72/3) قادر است 24% از تغییرات آشفتگیروانشناختی مادران را به طور معنیدار تبیین کنند و این متغیر با ضریب بتای(42/ 0و t محاسبهشده (46/5) قادر است 42% از تغییرات استرس والدینی مادران را به طور معنیدار تبیین کند.
Background and Purpose: The birth of a child with developmental delay can be accompanied new and additional problems for parents which are directly related to children''s issues. The present study was done in order to prediction parents stress and psychological distrees mothers on basis behavioral problems and adaptive functions of primary school children with developmental delays.
Method: The research plan was correctional. The statistical population of this research was included all the children 6-11 years old with developmental delays includes children with autism referred to rehabilitation center and schools with special needs in Tabriz، Iran. In this study، with the use of the available sampling methods 100 participants were selected. Aberrant behavior checklist (1986)، short form of mental symptoms test (1973)، Vineland adaptive behavior scales (1984)، and parents stress index (1967) complete by mothers.
Results: Data analysis showed there is a positive correlation between the components of behavioral problems of children with developmental delays (with autism and without autism) with parents stress and psychological distress of their mothers، but there is a negative correlation between the components of the adaptive functions of these children with psychological distress and stress of their mothers (P< 0/05).
Conclusion: According structural modeling results can be concluded that adaptive functions and behavioral problems of children with developmental delays in the form of structural modeling can significantly explained changes of psychological distress and parenting stress of mothers. Implication of the results is discussed in the paper.