چکیده:
متون فارسی- عبری متونی هستند که زبان آن ها فارسی است، ولی به خط عبری به نگارش درآمده اند. این متون در جوامع عبرانی ساکن ایران قدیم تالیف شده اند. سابقه تالیف این متون به قرن سوم هجری و پیش از آغاز تالیف متون فارسی به خط عربی بازمی گردد. به این دلیل و دلایل دیگر مانند دوری جوامع عبرانی از جوامع مسلمان، زبان متون فارسی- عبری کهن تر از متون فارسی دیگر است و بسیاری از ویژگی های آوایی، صرفی و نحوی دوره میانه را در خود حفظ کرده است. یکی از ویژگی های دستوری مهمی که در متون فارسی- عبری حفظ شده است، کاربرد خاص حروف اضافه مانند ō و pa(d) به شیوه فارسی میانه است. برخی حروف اضافه مانند ’b’z نیز در متون فارسی- عبری معنایی جدید یافته است. برخی حروف اضافه نیز مانند ’zmr تنها در متون فارسی- عبری یافت می شود. ازآنجاکه این حروف اضافه در فارسی نو رسمی وجود ندارند و در دوره اسلامی تنها در متون فارسی- عبری یافت می شوند، بررسی آن ها می تواند سیر تحول این حروف را از دوره میانه تا دوره نو آشکار سازد. در این مقاله خواهیم دید که حروف اضافه فارسی- عبری که از دوره میانه باقی مانده اند، چگونه تحت تاثیر حروف اضافه فارسی نو رسمی قرار می گیرند و به تدریج حروف اضافه فارسی نو جایگزین حروف اضافه فارسی میانه و فارسی- عبری می شوند.
Hebrew-Persian texts are texts which are Persian in language but have written in Hebrew characters. These texts belong to the third century AD and have been written before the Arabic-Persian texts. This is why many of the phonetic، morphological and syntactical features of themiddle period have been kept in Hebrew-Persian texts.One of the major grammatical features that have been preserved in Hebrew-Persian literature isthe specific application ofprepositionssuch asōandpa(d) in middle Persian manner. Someprepositionssuch as ' b'z find new meaning in Hebrew-Persian texts. Someprepositionslike'zmrare foundonly in Hebrew-Persian literature. Since there are no prepositionsinformalmodern Persian، this study can reveal theevolution oftheprepositionsfromthe middleperiodtomodernperiod. In thisarticle، it is shown how the prepositionswhich had remained from themiddlePersianperiodareaffected bythe formalmodern Persianprepositions andgraduallymiddle Persianand Persian prepositions are replaced bymodern Persianprepositions.
خلاصه ماشینی:
نمونه هایی از ایـ ن حـرف اضـافه در گـزارش حقـو قی اهواز و مناظره فارسی - عبری : (رجوع شود به تصویر صفحه) א/’ در معن ی «به » و «برای » در تفس یر حزقیال نیز به کرات به کار رفته است که پاول به آن اشاره نکرده است (پاول ، ٢٠٠٣: ١٨٥).
̄o در همه موارد نشان دهنده مفعول مستق یم نیـ ست ، بلکـه در برخـ ی مـوارد (ماننـد گـزارش حقوقی اهواز ، نامه های ٣ تا ١٨ و مناظره فارسی - عبری (همان : ١٨٥( نشان دهنده مفعـول غیرمستقیم است ؛ برای نمونه : (رجوع شود به تصویر صفحه) به نظر می رسد در جمله های فوق حرف اضافه ’ به همراه ’r نشانه مفعول غیرمستقیم است .
٤. حرف اضافه א/’ بین فعل و ضمیر متصل به نظر م ی رسد این حرف اضافه در مواردی بین فعل و ضمیر متصل نیز قرار می گیرد؛ بـرای مثال : (رجوع شود به تصویر صفحه) صادقی s’ را مفعول qwnwm (کونوم ( می داند (صادقی ، ١٣٥٧: ٨١(؛ اما پاول این مثال را درکنار نمونه های د یگر از سند اهواز و نامه های L٣ و L١١ قرار م ی دهد و با آن هـا ق یـ اس می کند: (رجوع شود به تصویر صفحه) پاول در مورد این א/’ م ی نویسد: «پسوند های شخصی [= ضمایر شخصی متصل ] بـه عنـوان متمم های فعلی (Complement Verbal( و نشانه ملکی (Marker Possessive( در تمامی متون فارسی - عبری متقدم به طور گسترده ای به کـار مـی رونـد .
اما در متون ترجمه ای فارسی - عبری ، مانند اسفار خمسه لنـدن ، این حرف اضافه در ترجمه ל/l (= برای ، به ( و אֶל/l’ (= به ( نیز به کار می رود کـه پـاول بـه این معنی نپ رداخته است (پاول ، ٢٠٠٣: ١٨٥).