فرآیند ناتمام دولت - ملت سازی و از رشد ماندگی همگرایی منطقه ای در خلیج فارس مقاله

خلیج فارس بسیاری از ویژهگیهای یک منطقه را داراست. با این وجود نهتنها میزان همکاری کشورهای واقع در آن محدود و همگرایی میان آنها رشد نایافته باقی مانده؛ بلکه تنها در چهار دههی گذشته در آن چهار جنگ خانمان - سوز، بحرانهای عمیق و اختلفات حاد منطقهای روی داده است. منشا بحرانها و تعارضهای موجود در منطقه خلیج فارس در سطوح متفاوتی قابل بررسی و شناخت هستند. یکی از این سطوح، چالشهای داخلی یا ملی و از مهمترین آنها چالش دولت ـ م تسازی در میان کشورهای این منطقه است. ساختارهای ایلی، قبیلهای و قومی قدرتمند مهمترین مانع شکلگیری ملت و برپایی و نفوذ نهادهای دولت جدید در این جوامع بودهاند. دولت ـ ملتسازی و برقراری و پذیرش حاکمیت م ی شهروندان برابر و همشان در یک واحد جغرافیایی فرآیندی است که در سطح یک کشور روی میدهد؛ اما پیامدهای آن مرزهای ملی را درنوردیده، روابط کشورها را بهویژه با همسایگان و واحدهای سیاسی موجود در یک منطقه تحت تاثیر قرار میدهد. از اینرو نمونههای موفق همگرایی منطقهای در مناطقی روی دادهاند که دولتهای ملی، مدرن و ملت بهمثابه اجتماع شهروندان در آنها تشکیل و تکامل یافتهاند. بنابراین شهروندی از مولفههای اساسی در روند ملتسازی و پذیرش این حق متضمن برقراری سه نوع حقوق مدنی، سیاسی و اجتماعی است. در این مقاله به تاثیر فرآیند ناتمام دولت ـ ملتسازی بر همگرایی منطقهای در خلیج فارس پرداخته شده و نشان داده میشود گسترش همکاری و رشد همگرایی در این منطقه نیازمند تکامل فرآیند دولت ـ م تسازی در همه کشورهای منطقه میباشد.

Purpose: The aim of the present paper is understanding the obstacles and causes of the low level of the cooperation and integration among Persian Gulf countries. Persian Gulf is one of the most important geopolitical subsystems in the world. The countries that are located in this region have many indicators for integration. However، disintegration dominates the political relationships. As a result of this situation، conflicts، dark ties، deep crisis، and four wars have occurred only in the last four decades in this region. Methodology: The origin of the challenges and conflicts in the Persian Gulf region could be studied at different levels، one of them is internal or national challenges and the most important of them is challenges of the nation-state building among countries in this region. In this paper، with the linkage between political and historical sociology and regional studies، the incomplete process of nation-state building and its influences upon regional integration and security in Persian Gulf have been reviewed. Findings: This article studies the impact of the unfinished process of nation-state building on the growth retardation of the integration in the Persian Gulf region. Tribal and ethnic structures have been powerful obstacles to influence the new ideology، formation of the nation and the establishment of the institutions of the new state in these communities. The incomplete nation-state building process is rooted in the internal structure of these communities but their effects and implications are seen at the national، regional and International level. Cooperation and integration in this region needs the acceptance of civil، political and social citizenship right and the growth of nation-state building and formation of the national state. Originality/Value: With regards to the importance of regional and political studies about Persian Gulf، this article is taken account as a new step and insight for emphasis upon internal factors for understanding the growth retardation of integration in the Persian Gulf. From this view، for finding the causes of disintegration and understanding the roots of conflict and war in this region، we should refer to the sociopolitical factors of state and society in Persian Gulf countries.

"دولت ـ ملتسازی و برقراری و پذیرش حاکمیت م ی شهروندان برابر و همشان در یک واحد جغرافیایی فرآیندی است که در سطح یک کشور روی میدهد؛ اما پیامدهای آن مرزهای ملی را درنوردیده، روابط کشورها را بهویژه با همسایگان و واحدهای سیاسی موجود در یک منطقه تحت تاثیر قرار میدهد. سپس فرآیند ناتمام دولت ـ ملتسازی در کشورهای این منطقه بهویژه کشورهای واقع در کرانه جنوبی خلیج فارس و موانع موجود بر سر راه رشد این فرآیند و اقدامات محدودی که برای تحقق آن صورت گرفته است توضیح داده میشود. ١. دولت ـ ملتسازی دولت ـ م تسازی و برقراری و پذیرش حاکمیت ملی شهروندان برابر و همشان در یک واحد جغرافیایی فرآیندی است که در سطح یک کشور روی میدهد؛ اما آثار و پیامدهای آن مرزهای ملی را درنوردیده، روابط کشورها را بهویژه با همسایگان و واحدهای سیاسی موجود در یک منطقه تحت تاثیر قرار میدهد. در این میان اتکا به قدرتهای فرامنطقهای، توسل به همگراییهای اجباری مانند آنچه که در قالب شورای همکاری خلیج فارس روی داده و ماهیتی کامل امنیتی و نظامی دارد، هویتسازیهای جعلی از طریق دستکاری در واقعیتهای مسلم تاریخی / از جمله در نام خلیج فارس و غیرتسازیهای موهوم نهتنها منجر به ایجاد یک هویت ملی نشده است؛ بلکه هویت واقعی آنها را مخدوش و زمینههای همکاری و همگرایی منطقهای را نیز تضعیف کرده است. ارتقای همکاریهای منطقهای و برقراری ثبات و امنیت در منطقه خلیج فارس نیازمند به انجام رسیدن فرآیند دولت ـ ملتسازی در این منطقه و تثبیت دولتهای ملی است."