گزاره‌هایی بر «دو عید سنایی» در حدیقه الحقیقه مقاله

Since world-chiding is one of the pivotal notions in his poems, especially in Hadighe al-Haghighe and his odes, and he likens world-seekers to animals such as dog, cat, raven, ant, fly, condor, spider and the like, the interpreters of this verse have provided a true interpretation of the symbols "ankabut" and "magasghadidkardan" which denote world-seekers and preoccupation with carnal desires and world attachments. In this paper, while introducing the researched statements about this verse, four other statements are also explored.

"با توجه به این ‌که دنیانکوهی، یکی از مفاهیم محوری در اشعار سنایی، به ویژه حدیقه الحقیقه و قصاید اوست و او دنیاپرستان را به جانوران و حیواناتی چون سگ، گربه، زاغ، مور، مگس، کرکس و عنکبوت مانند کرده است لذا گزارندگان بیت مذکور، تفسیر درستی از نمادهای «عنکبوت» و «مگس قدید کردن» عرضه کرده اند که عبارت از دنیاپرستان و مشغول بودن به تعلقات دنیوی و اغراض نفسانی است. او در تفسیر و تعبیر بیت سنایی، ضمن اشاره به گفته خواجه علی رامتینی در شرح بیت، سخن سنایی را کنایه از «پاس انفاس صوفیان صافی مشرف» دانسته است «که در عروج و نزول نفس، بی‌یار حق، دم نمی‌زنند» و استناد به این گفته سعدی در گلستان کرده است که: «در هر نفسی، دو نعمت موجود است، و بر هر نعمت، شکری واجب» (سعدی، 1374: 49). یاد می‌کند: سگ دون همت، استخوان جویدمرد عالی همم نخواهد بندمور باشد همیشه در تک و تازعارفان در دمی، دو عید کنند پنجه شیر مغز جان بویدسگ بود سگ به لقمه ای خرسندمرد باشد چو باز در پروازعنکبوتان، مگس قدید کنند (سنایی، 1374: 369) شاعران دیگر نیز به تأسی از سنایی، دنیاطلبان را به عنکبوت و تعلقات دنیوی را به خرمگس و مگس تعبیر کرده اند: اهل جهان عنکبوت، صید همه خرمگس تو همچو عنکبوتی و حال جهان مگس فغان زین عنکبوتان مگس گیر هیچ از ایشان مگو، تام نگیرد ملال (مولوی، 1363: 3/155) چون عنکبوت گرد مگس برتنیده گیر (سعدی، 1389: 797) همه چون کرکسان در بند مردار (عطار، 1387: 117) با توجه به این‌ که دنیانکوهی، یکی از مفاهیم محوری در اشعار سنایی است لذا همه گزارندگان بیت «عارفان در دمی..."