چکیده:
خلیج فارس با داشتن منابع غنی انرژی از یک سو و موقعیت خاص ژئوپلیتیک از سوی دیگر، حوزه منفعتی غیر قابل اغماض برای قدرتهای بزرگ محسوب میشود. بدون تردید بر اهمیت خلیج فارس به عنوان یکی از مهمترین و حساسترین مناطق جهان به لحاظ ژئوپلیتیکی و محاسبات ژئواستراتژیکی درگذر زمان افزوده شده است . به همین جهت در طول دهه های پایانی قرن بیستم و سالهای آغازین هزاره سوم این منطقه بیش از گذشته درگیر مسائل مختلف بینالمللی بوده است و همین امر خود ناشی از توجه بیش از حد قدرتهای ذینفوذ بینالمللی بر این منطقه حساس از جهان میباشد. با توجه به تحولات و دگرگونیهای عمیق و جاری بینالمللی گزاف نیست اگر ادعا کنیم که خلیج فارس در قرن بیست و یکم میرود تا به صورت مهمترین کانون توجه آن نگرشها و محاسبات درآید و به تعبیر کلاسیک ژئوپلتیک، هارتلند یا قلب زمین نام گیرد. اهداف و سیاستهای آمریکا در دوران دو قطبی بر تثبیت نفوذ شوروی و بی ثباتی آن در منطقه قرارگرفته بود. بعد از۱۱سپتامبر۲۰۰۱حضور مستقیم نظامی آمریکا در خلیج فارس افزایش یافت و این کشور مرحلهی جدیدی را برای تثبیت هژمونی خود در خلیج فارس آغاز کرد.روسیه مانند امریکا و غرب منابع انرژی منطقه را در نظر ندارد اما از طرفی عمده سیاستمداران روسی حضور امریکا در منطقه خارج خود را تهدیدی ژئوپلیتیک و همکاری با آن کشور را اشتباه میدانند.
خلاصه ماشینی:
"تنها در طی جنگ جهانی دوم که ایالات متحده حمله ژاپنی ها به بندر پرل هاربور را به نقطعه عطف سیاست بین الملل تبدیل کرد تا با پیوستن به متفقین که اینکه روسیه را نیز به دلیل وجود دشمن مشترک یعنی آلمان نازی در کنار خود داشتند، موازانه قوا را به نفع هم پیمانان خود تغییر دهد و با بهره گیری مناسب از فرصت ها زمینه را برای ابر قدرتی این کشورها طی سالیان آتی فراهم کند.
البته این موازنه بیشتر رنگ وبوی اقتصادی به خود گرفته تا سیاسی، آمریکا با توجه به رابطه ای که با کشور های حاشیه ی خلیج فارس دارد در پی افزایش نفوذ خود دراین منطقه است تا به اهدافش برسد در مقابل روسیه نیز با رابطه ای که با کشور های ایران و عراق قبل و بعد صدام و عربستان در پی افزایش نفوذ خود در خلیج فارس است به طوری که رودررویی دو قدرت جهانی و فرامنطقه ای را می توان در موضوع ایران و همچنین عراق به وضوح مشاهده کرد.
فرجام از دیر باز موقعیت ژئو پلیتیک خلیج فارس باعث حساسیت این منطقه واهمیت یافتن آن شده است که قدرت های بزرگ همواره در تلاش برای رسیدن به این منطقه وافزایش نفوذ خود هستند با توجه به این اهمیت باید به این نکته توجه داشت که روسیه وآمریکا که بعد از جنگ جهانی دوم به عنوان دو ابر قدرت رودر روی هم قرارگرفتند و در حال حاضر علی رغم تک قطبی شدن در بسیاری از مناطق جهان در مقابل هم قرار می گیرند که یکی از این مناطق خلیج فارس است که البته بعد از جنگ سرد و به خصوص پس ازحادثه ی ۱۱سپتامبر این موازنه به نفع آمریکا در حال تغییر است."