چکیده:
با سقوط حکومت طاهریان، مدعیان جدید قدرت برای چند دهه اوضاع شهرهای خراسان را به هم ریختند. برگشت یعقوب از خراسان و اختلافات عمرولیث با خلیفه فرصت مناسبی را برای احمد بن عبدالله خجستانی در کسب قدرت فراهم آورد. با کشته شدن خجستانی سپاهیان وی رافع را به فرماندهی خود انتخاب نمودند. وی دوران آرامی را در حکومت خراسان سپری نکرد. درگیریهای وی با عمرولیث صفاری- اختلافش با حسن بن زید علوی و حمله به طبرستان و نیز اختلاف با خلیفه عباسی کشمکشهای پیاپی را برای حکومت کوتاه وی در خراسان رقم زد. رافع بن هرثمه آخرین حاکمی بود که برای مدت کوتاهی نیابت طاهریان در حکومت خراسان را سر داد.
By crash of taherian rule new power claimants. Confuse khorasan cities conditions for few decades .Yaghobs return of khorasan and amru leyth guarrels. With caliph provide good opporotunity for Ahmad ibn abdullah khajastani at power gaining .by death of khajastani his troops select rafe as self commander .He don’t spent guiet periods in khorasan governance. His conflict with Amro leyth safari –his difference with hasan ibn zeid alaui and attack to tabarestan and also quarrel by abbasi caliph result successive. Conflicts for his short governance in khorasan. Rafe ibn harsameh was last governer that demand taherian deputy ship for short time in khorasan governmet.
خلاصه ماشینی:
پس از خروج عمروليث از خراسان نه تنها ابوطلحه نيرو گرفت ، بلکه رافع نيز به عنوان نايب طاهريان در خراسان مشغول حکومت شد، نکته جالب آن است که هنوز نفوذ خاندان طاهري در شهرهاي خراسان و بالاخص نيشابور زياد بود.
محمد بن طاهر، نصر بن احمد را بر حکومت ماوراءالنهر ابقا کرد١٢ سامانيان هنوز براي حفظ ظاهر خود را وفادار به طاهريان معرفي ميکردند و گاه مساعدت لازم رادر همراهي با طرفداران آنها در خراسان به خرج ميدادند، چنان که پيش از اين ابوطلحه در مرو اقامت داشت و به نام طاهريان خطبه ميخواند، ولي چون در جنگ با عمروليث شکست خورده بود، از جانب اسماعيل بن احمد ساماني حمايت شد.
در سال ٢٧١هـ رافع بن هرثمه که به نيابت محمد بن طاهر انتخاب شده بود و قصد بيرون راندن ابوطلحه از شهرهاي هرات و مرو را داشت ، از اسماعيل بن احمد ساماني کمک گرفت و او با چهارهزار مرد جنگي به همراه يکي از سردارانش به نام علي بن حسين مرورودي به کمک رافع شتافت تا ابوطلحه را که پيش از اين با ياري خود به حکومت مرو رسانده بودند، حال به سبب اعلام حمايت محمد بن طاهر از رافع مطيع وي کنند.
به گزارش ابن اثير اسماعيل با رافع بن هرثمه که والي خراسان شده بود متحد شد و عهدنامه ميان يکديگر براي تعاون و ياري زيادي منعقد کردند و اسماعيل از رافع درخواست ايالت خوارزم را کرد و او هم خوارزم را به اسماعيل واگذار نمود و اسماعيل رافع را امير خود ميدانست .