چکیده:
سیاست خارجی ترکیه در قبال جمهوری اسلامی ایـران بـه عنـوان یکـی از همسـایگان تاثیرگـذار منطقـه ای همـواره از اهمیـت زیـادی بـرای مطالعـه برخوردار بوده است . این سیاست که متاثر از عوامل ثابت و متغیر داخلـی و منطقه ای بوده و در دهه های اخیر فراز و نشیب هایی را تجربه کرده اسـت ، از دیدگاه های مختلف نظریه های روابط بین الملل تحلیـل و تبیـین شـده است . اما این مقاله با بکار گیری دو مفهوم امنیتـی شـدن و امنیـت زدایـی تلاش میکند سیاست خارجی ترکیه در قبال ایران و تغییـرات آن خصوصـا پس از به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه را تحلیل کند. در این راستا، فرضیه اصلی مقاله این است که تغییرات سیاست خـارجی ترکیـه در قبـال ایران در سال های اخیر در نتیجه امنیت زدایی از مسایل داخلـی و خـارجی شکل گرفته است . هرچند روند امنیت زدایی در ترکیه خـود از پیامـد هـای روند دستیابی به عضویت در اتحادیه اروپا و به قدرت رسیدن حزب عـدالت و توسعه در سال ٢٠٠٢ میباشد. روندی که تا پیش از وقـوع انقـلاب هـای عربی بر روابط دو کشور حاکم بود، ولی پس از وقوع انقلاب هـای عربـی بـه ویژه بحران سوریه امکان حرکت از نقطه امنیـت زدایـی بـه سـوی امنیتـی شدن در روابط دو کشور دوباره ظاهر شد. بر ایـن اسـاس ، مقالـه پـیش رو، چگونگی حاکم شدن سیاست امنیت زدایـی بـر روابـط دو کشـور و امکـان بازگشت روند امنیتی شدن در نتیجه تحولات اخیـر جهـان عـرب خصوصـا بحران سوریه را بررسی میکند. یافته های مقاله حاکی از آن است که علـی رغم تشدید رقابت منطقه ای ترکیه با ایـران در پـی تحـولات جهـان عـرب ، آنکارا تمایلی به امنیتی شدن دوباره روابط خود با ایران ندارد. روش تحقیق در این مقاله تحلیلی - توصیفی است .
خلاصه ماشینی:
"در این راستا، دسـتگاه دیپلماسـی ایـن کشـور خصوصا پس از سال ٢٠٠٢ تلاش کرده اسـت متناسـب بـا دگرگـونی هـای محـیط بین المللی و منطقه ای در بنیان ها، اصول و رویکردهـای سیاسـت خـارجی خـود در قبال کشورهای منطقه از جمله جمهوری اسلامی ایران بازنگری کند و به عبارتی بـا سیاست خارجی سنتی و امنیتی خود کـه الگـوی حـاکم در دورة جنـگ سـرد بـود، خداحافظی نماید و وارد روند جدید امنیت زدایی شود.
در نتیجـه ، سیاسـت خارجی ترکیه در قبال ایران با عبور از فضای سنتی و امنیتی جنگ سرد بتدریج وارد روند امنیت زدایی شد، روندی که تا شروع انقلاب های عربـی بـر روابـط آنکـارا و تهران حاکم بود، اما پس از وقوع انقـلاب هـای عربـی بـه ویـژه بحـران سـوریه و تشدید رقابت منطقه ای بین دو بازیگر شاهد نشانه هایی از امکان حرکـت از امنیـت زدایی به سوی امنیتی شدن در روابط دو کشور هستیم .
ترکیه ایـن بـار، سیاسـت جدیـدی نسـبت بـه خاورمیانه عربی نه در جهت ثبات و صفر کردن مشکلات بـا همسـایه بلکـه جهـت شتاب بخشیدن به تحولات منطقه و شکل دادن به محیط پیرامونی بـر اسـاس منـافع خود در پیش گرفته است ، سیاستی که دور جدیدی از رقابت بین آنکارا و تهران بـه لحاظ سیاسی و اقتصادی را باعث شد و با بدتر شدن محـیط امنیتـی منطقـه ، امکـان اتخاذ سیاست های گذشته دو کشور نسبت به یکدیگر دوباره ظاهر شد."