چکیده:
رسمیت یافتن تشیع در دوره صفویه پدیده ایست ریشهدار در قرنها، جریانها، فرازها و فرودهایی که تشیع در جهت اثبات و تثبیت خود با آن مواجه شد. این پژوهش برآن بوده که به بررسی و کنکاش جریان تشیع و فرصتهای آن از سقوط بغداد تا تاسیس دولت صفویه و به رسمیت شناخته شدن تشیع دوازده امامی در ایران بپردازد و حاصل اینکه تمایل و گرایش به تشیع در مسیر تاریخ ایران، از آغاز تا پیش از سقوط بغداد در سال 656 هجری قمری سیر صعودی اما بسیار کندی داشته است اما با حمله خانمانبرانداز مغول به ایران و کشورهای جهان اسلام و فرصتهای پیش آمده، جریان تشیع چنان شتاب و قدرتی گرفت که پس از گذشت حدود سه قرن با وجود فرقهها و مذاهب گوناگون در ایران، سرانجام رسمیت یافت و به هویت ملی ایران و ایرانی پیوند خورد.
Recognizing Shi'ism in the Safavid period is a phenomenon which is rooted in centuries، currents، and ups and downs that Shi'ism faced in its attempt to prove itself. The present study made an attempt to examine Shi'ism، its opportunities from the fall of Baghdad to the establishment of Safavid dynasty، and the recognition of Iran's Twelver Shi'ism .The results revealed that ،in the course of Iran’s history، from the beginning until before the fall of Baghdad(656 A.H)،the tendency to Shiite has been rising but it occurred slowly. However، after the Mongol devastating invasion of Iran and the Muslim world and the presented opportunities، Shi'ism current found such power and acceleration that، after nearly three centuries، despite various sects and religions in Iran، finally، it was formalized and conjoined with the Iranian identity.
خلاصه ماشینی:
ايـن پـژوهش بـرآن بـوده کـه بـه بررسـي و کنکاش جريان تشيع و فرصت هاي آن از سقوط بغداد تا تأسيس دولت صفويه و بـه رسـميت شـناخته شدن تشيع دوازده امامي در ايران بپردازد و حاصل اينکه تمايل و گرايش بـه تشـيع در مسـير تـاريخ ايران ، از آغاز تا پيش از سقوط بغداد در سال ٦٥٦ هجري قمري سير صعودي اما بسيار کندي داشـته است اما با حمله خانمان برانداز مغول به ايران و کشورهاي جهان اسلام و فرصـت هـاي پـيش آمـده ، جريان تشيع چنان شتاب و قدرتي گرفت که پس از گذشت حدود سه قرن با وجود فرقه هـا و مـذاهب گوناگون در ايران ، سرانجام رسميت يافت و به هويت ملي ايران و ايراني پيوند خورد.
از ايـن رو بـا انـدکي تساهل ميتوان چنين تعبير کرد که از تاريخ سقوط بغداد (٦٥٦هـ)، تا حدود زيادي وحـدت سياسـي و سرزميني ايران احيا شد و اين تحول ، اسـتقلال سياسـي و سـرزميني، ايـن امکـان را فـراهم آورد تـا تحولات مذهبي اين سرزمين نيز تا حدودي روندي متفاوت از ساير سرزمين هاي اسلامي داشته باشـد که از پيامدهاي بارز و مهم اين تحولات ، رشد قابل توجه گرايش هاي شيعي در جامعه ايران بود که با استمرار اين جريان بود که شاه اسماعيل و تشکيل دولت صـفوي، مـذهب تشـيع در ايـران رسـمي و سپس تثبيت شد.