چکیده:
رشد روزافزون کاربران رسانه های اجتماعی ، گذار از مخاطب شناسی و توجه بـه کـاربرشناسـی را حائز اهمیت ویژه ای نموده است . از این رو مقاله حاضر به منظور شناخت تفاوت مفهوم مخاطب با کاربر، انگیزه شناسی و گونه شناسی کاربران ایرانی رسانه های اجتماعی انجام شد. بدین منظور، در یک رویکرد تلفیقی ، ابتدا مصاحبه های نیمـه سـاخت یافتـه بـا ٣٠ نفـر از دانشـجویان پرمصـرف رسانه های اجتماعی و سپس پیمایشی با حجم ٣٦٠ نفر از دانشجویان دانشگاه تهران انجام شـد. یافته های تجربی بیانگر آن است که مهـم تـرین اهـداف و انگیـزه هـای کـاربران در اسـتفاده از رسانه های اجتماعی عبارت است از: سرگرمی و گذران وقت ، کسب اطلاعات و اخبار، حفظ روابط با دوستان فعلی و یافتن دوستان قدیمی . در حالی که سرگرمی و گذران وقت هدف مشترک برای کاربران مرد و زن اسـت ، زنـان انگیـزه هـا و اهـداف اجتمـاعی و احساسـی تـری در اسـتفاده از رسانه های اجتماعی دارند. همچنین نتایج نشان داد که کاربران ایرانی را می توان به هشت دستة نویسنده ، هنردوست ، علم دوست ، دانلودگر، خبرخوان ، وب گرد، گفت وگوگر و بازیگر تقسیم کرد.
خلاصه ماشینی:
رسـانه هـای اجتمـاعی و تعـاملی بـا تغییـر محـیط زندگی روزمره ، فرصت های بی بدیلی را بـرای تولیـد و مصـرف محتـوا فـراهم سـاخته انـد؛ مخاطبان انبوه و منفعلی کـه جـدا از رسـانه هـا و دریافـت کننـده و مصـرف کننـدة پیـام هـای رسانه ای در نظر گرفته می شدند، جای خود را به کاربران بی شماری داده اند که نه تنها فعال و تولیدکنندة پیام هستند، بلکه شاکله هویت رسانه ها محسوب می شوند.
رشد کاربران اینترنت و رسانه های اجتماعی با رشـد هـیچ یـک مخاطبـان رسـانه هـای قدیمی مانند رادیو و تلویزیون قابل مقایسه نیست ؛ کـاربران اینترنـت بـا گذشـت حـدود ٢٠ سال از همگانی شدن آن به بیش از سه میلیارد و ٣٥٠ میلیـون نفـر بـا ضـریب نفـوذ جهـانی ٤٢/٣ درصد در سـال ٢٠١٤ رسـیده اسـت (٢٠١٥ ,World Internet Stat).
رسانه های تعاملی (باز) که متکی بر ارتباطات دو سویه هستند و کاربران آنهـا مـی تواننـد هم تولیدکننده و هم مصرف کننده معنا باشند و نقـش هـای خـود را بـه عنـوان پیـام دهنـده و پیام گیرنده به سـادگی تغییـر دهنـد (٦٤ :٢٠٠٩ ,Foss &Littlejohn ).
بنا براین فردگرایی با رسانه های اجتماعی پیوند خورده و از این طریق شکل جدید «فردگرایی شبکه ای » به وجود آمده است که به عنوان چشم انـدازی بـرای فهـم کاربران رسانه های اجتمـاعی و حتـی ماهیـت ایـن رسـانه هـا بـروز کـرده اسـت ( & Rainie ٢٨٠ :٢٠١٢ ,Wellman).
"A Typology of Social Networking Sites Users", International Journal of Web Based Communities, 7 (1): 28-51 .