دو تحریر متفاوت از جامع‌التمثیل مقاله

نویسنده: آزادیان، شهرام ؛ اجتهادیان، محمد علی ؛

ادب فارسی پاییز و زمستان 1394 - شماره 16 ، علمی-پژوهشی (وزارت علوم/ISC (‎16 صفحه - از 97 تا 112 )

کلیدواژه ها: موعظه حکایت ضرب المثل جامع التمثیل مجمع الامثال تحریرهای متفاوت کتاب کتابخانۀ مل آب مواعظ

چکیده:

جامع التمثیل را محمدعلی حبله رودی در قرن یازدهم تالیف کرده است . این کتاب مجموعه ای است از امثال و حکم و نیز حکایات و مواعظ مرتبط با آنها. از این کتاب نسخه های خطی فراوانی در کتابخانه های مختلف جهان موجود است . نگارندگان در تلاش برای تصحیح انتقادی این کتاب متوجه دو تحریر متفاوت از آن شدند. کلیات این دو تحریر یکسان است ، اما در برخی از مطالب و نیز شیوة نگارش با هم تفاوت های اساسی دارند. این مقاله به تفاوت های این دو تحریر و دلایل ترجیح یک گروه از نسخه ها بر دیگری میپردازد و میکوشد علل و انگیزه های به وجود آمدن این دو تحریر را بررسی کند؛ تا آنجا که در نهایت درمییابیم آنچه به عنوان جامع التمثیل در ایران رایج است صورتی بسیار متفاوت از اصل کتاب حبله رودی است و احتمالا کسی در این کتاب دست برده و مطالبی را از آن کاسته یا به آن افزوده است تا جامع التمثیل به قامت کتابی صرفا واعظانه درآید و به عبارت دیگر، وجه وعظ آمیز و اخلاقی و مذهبی این کتاب بر وجه ادبی آن غلبه کند.

خلاصه ماشینی:

در نسخه های گروه «آب »، دو نسخۀ آستان قدس و بانکیپور بسیار به هم شباهت دارند؛ تا جایی که اغلاط محتوایی و نگارشی و نیز شیوة نگارش و ترتیب امثال و حکایت ها و حتی افتادگیها در آنها یکسان است و میتوان گفت یکی از آنها از روی دیگری کتابت شده است یا به احتمال زیاد هر دو از روی یک نسخه نوشته شده اند. همچنین ، بخش امثال فارسی منطبق بر آیات قرآن که از قرةالعین (ناشناس ، ١٣٥٤: ٨- ٢٤) به جامع التمثیل راه یافته و در نسخه های «آب » پس از مقدمۀ مؤلف و حکایت های مرتبط با آیات قرآن آمده است (حبله رودی، ٢٢٠٩: برگ ٣٢ ب - ٣٦ الف ) و پیش درآمدی برای ورود به موضوع امثال است ، در نسخه های «م » وجود ندارد؛ حال آنکه انتظار میرود کتابی که دربارة امثال است ، چنین آغازی داشته باشد و حذف این بخش در نسخه های گروه «م » معقول نمینماید. ٦. دو نسخۀ ایندیا آفیس و بانکیپور یقینا در هند کتابت شده اند و نسخۀ آستان قدس به سبب شباهت فراوان با نسخۀ بانکیپور (که در بخش «نسبت نسخه ها با یکدیگر» مختصرا به آن اشاره شد)، احتمالا متعلق به همان دیار است ؛ بنابراین ، میتوان گفت که چون حبله رودی جامع التمثیل را در هند تألیف کرده است و طبیعتا نسخه های اصیل که از روی نسخۀ مؤلف کتابت شده اند در آن منطقه بیشترند، نسخه های گروه «آب » به اصل کتاب نزدیک ترند.

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود

عضویت

تحتاج دخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.
إن كنت لا تقدر علی شراء الاشتراك عبرPayPal أو بطاقة VISA، الرجاء ارسال رقم هاتفك المحمول إلی مدير الموقع عبر webmaster@noormags.com .

You need Sign in to view the content of the article. If you are not a member, proceed from part Sign up.
If you fail to purchase subscription via PayPal or VISA Card, please send your mobile number to the Website Administrator via webmaster@noormags.com .

ورود / عضویت

ورود

عضویت