چکیده:
مقامات بدیع الزمان همدانی یکی از ارزشمندترین آثار قدیم عرب به شمار می رود که به سرعت توانست مورد توجه ادبا و حتی عامه مردم قرار بگیرد، چرا که بدیع الزمان توانست با خلاقیت و هوش کم نظیر خود برای اولین بار بسیاری از عناصر داستانی نظیر شخصیت پردازی، حادثه، پیرنگ، صحنه، گفتگو، حقیقت نمایی و... را در آنها به کار بگیرد. شخصیت و شخصیت پردازی، محوری ترین عنصر داستانی درمقامات وحلقهارتباطیبیندیگرعناصر داستانیاست که در مقامات به مانند دیگر داستانهای کوتاه به دو شیوه مستقیم و غیر مستقیم بکار گرفته شده است. این مقاله با بررسی و تجزیه و تحلیل شیوههای شخصیت پردازی در داستانهای معاصر به بررسی و تطبیق آن در مقامات بدیع الزمان همدانی پرداخته و چگونگی بکارگیری این عنصر در مقامات را از دیدگاهی علمی بیان میکند.
با توجه به ویژگی شخصیت های موجود در مقامات بدیع الزمان و میزان توانمندی و توفیق وی در استفاده از این عنصر به این نتیجه می رسیم که بدیع الزمان با استمداد از ویژگی های توده مردم هم عصرش توانسته است، حقیقت نمایی شخصیت هایش را بیشتر نماید تا خواننده را وادار کند که بپذیرد شخصیت هایی به مانند آنچه که در مقامات می بیند، وجود دارد. این شخصیت ها نه موجوداتی فرا زمینی و پیچیدهاند که در نزد خواننده ارتباطشان با واقعیت قطع شود و نه بسیار ساده و تک بعدی که خواننده به راحتی تمامی رفتار و اعمال و گفتار آنها را پیشگویی کند. بدیع الزمان با ذکر نمونه هایی عینی از اعمال، رفتار و گفتار شخصیت ها در مقامه های مختلف در این کار چنان موفقیتی به دست آورد که هنوز هم با گذشت حدود ده قرن، کمتر کسی توانسته است یک راوی به مانند «عیسی بن هشام» و یک قهرمان چون «ابوالفتح اسکندری» بیافریند.
Maqamat of Badi Al- Zaman is the most valuble Arab old works، that it could pay attention rapidly literary men and even public people، because of Badi Al- Zaman be able to use with own rare creativity and intelligence for the first time alot story elements such as characte، event، plot، scene، dialogue، realty-view. Character and characterize is the basic story elements in Maqamat and communicative between another story elements، that in Maqamat like another short stories had Taken two direct and indirect ways. With regard to get result the aspect of Maqamat characteristics and amount skills success of Badi Al- Zaman who is help from group of people his contemporary، could have shown realty، until to make reder accept character، like what are know in Maqamat. These characters is not complex creatures that reader break up their relation with reality and not simply and unilateral that who was to predict all of act and behavior and their talk comfortable. Badi Al- Zaman to get so success said concrete example of actions، behavior and characteristics speed in different ranks in this work. Which after about 10 century، no one could be created such as “Isa Ibn-e- Hosham” and hero such as “Abo Alfath Eskandari”.