چکیده:
بخش عمدهای از تاریخ چاپ در ایران به تکنیک چاپ سنگی و فراز و نشیبهای آن اختصاص دارد. این تکنیک چاپ در طول بیش از یک قرن، تکنیک اصلی چاپ در ایران به شمار میرفت و با آنکه پیدایش و توسعه آن به اروپای قرن هجدهم باز میگردد، اما با ورود به فرهنگ ایرانی در نیمه اول سده ۱۳ ق. با شتاب قابل توجهی به نسبت سایر انواع چاپ، به نوعی تناسب و هماهنگی با سایر عناصر فرهنگ کتاب و کتابآرایی ایرانی رسید. بهطوری که میتوان گفت ایرانیان به سرعت توانستند عناصر کتابآرایی خود را در این نوع از چاپ معادلسازی کنند و سبک ویژهای از صفحهآرایی و تصویرگری چاپی را به وجود آورند که در طول سالهای اخیر پژوهشگران ایرانی و غیرایرانی بسیاری را به خود جلب کرده است.یادداشت حاضر نقدی است بر یکی از پژوهشهای انجامشده در زمینه صفحهآرایی کتب چاپ سنگی دوره قاجار که در سالهای اخیر در قالب پایاننامه دانشگاهی اجرا شده و در سال ۱۳۹۳ از سوی فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران منتشر شده است
خلاصه ماشینی:
کلیدواژه چاپ سنگی، صفحهآرایی، قرآن، شبنم فراست، مریم لاری اثر حاضر با عنوان اصلی «کتابآرایی قرآن» کتابی است دربارۀ صفحهآرایی قرآنهای چاپ سنگی کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران که در فاصله سالهای ۹۳_ ۹۲ از سوی فرهنگستان هنر منتشر شده است.
۱ برای انجام این پژوهش، خانم فراست، ۵۲ رکورد قرآنهای چاپ سنگی معرفی شده در فهرست برخط و کتابخانه دیجیتال کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران را مورد بازبینی قرار دادهاند و بر مبنای اطلاعات موجود در آنها ۳ قرآن چاپ سنگی را که از نظر ظاهر، نحوۀ صفحهآرایی، نقوش به کار رفته در آنها و نوع تزئیناتشان برجستهتر تشخیص دادهاند بررسی کردهاند.
در صفحۀ ۲۹ جدولی از ۵۲ قرآن چاپ سنگی موجود در کتابخانه ملی ایران آمده است و سپس مؤلفان از میان این ۵۲ نمونه، تنها ۳ نمونه را برای تحلیل صفحهآرایی و عناصر بصری برگزیدهاند.
افزون بر این برای توصیف و تحلیل یک متغیر (نحوه صفحهآرایی و عناصر بصری آن) در یک جامعه (قرآنهای چاپ سنگی موجود در کتابخانۀ ملی ایران) میبایست نمونهایی همگن از این مجموعه تهیه شود تا نماینده کل جامعه باشد و بتوان نتایج حاصل از بررسی آن را به کل جامعه نسبت داد و به کار بردن صفت «برجسته» برای این سه نمونه از سوی مؤلفان، با توجه به معنای لغوی آن نشان میدهد.
(
, 
, 
)
