چکیده:
منطق الطیر عطار نیشابوری از تاثیرگذارترین منظومه های عرفانی فارسی در قرن هفتم است که تاکنون به زبانهای بسیاری ترجمه شده و اقتباسهای متعددی از آن صورت گرفتهاست. از جمله این اقتباسها، کتابی تصویری از پیتر سیس؛ نویسنده، فیلمساز و تصویرگر مطرح ادبیات کودکان و نوجوانان، با عنوان مجمع پرندگان است. این نویسنده اهل چکاسلواکی که شیفته فرهنگ و عرفان ایرانی است، با خلق تصاویری جاندار و گیرا در آثارش ازجمله مجمع پرندگان، برنده جایزه هانس کریستین اندرسن ۲۰۱۲ در لندن شد. از آنجایی که کتاب سیس تحت تاثیر یک داستان ایرانی تصویرگری شده و در جامعه جهانی مورد توجه قرار گرفته، در این مقاله تلاش شد تا این اثر در سه سطح رابطه متن و تصویر، تطبیق تصاویر با ابیات عطار و همچنین عناصر دیداری بررسی شود. یافته های پژوهش نشان داد که سیس از جنبههای دیداری و قابلیتهای منطق الطیر در تصویرگری به خوبی بهره برده و با قرار دادن تصاویر در کنار متن اصلی، موجب دیگرگونه دیدن و تیزبینی و جلب توجه بیشتر مخاطب به متن شده است. سیس با توانمندی و وفاداری به متن اصلی توانسته درونمایه اصلی داستان که وحدت وجود است را حفظ کند. وی با بهکارگیری خلاقانه خطوط، رنگها و نمادها، در کنار حفظ سبک شخصی خود، زیباییهای این مثنوی عرفانی را برجسته تر کرده و شکوه و عظمت سفر به سوی ذات الهی و دشواریهای این راه را به تصویر کشیده است.
خلاصه ماشینی:
از آنجایی که کتاب سیس تحت تأثیر یک داستان ایرانی تصویرگری شده و در جامعۀ جهانی مورد توجه قرار گرفته، در این مقاله تلاش شد تا این اثر در سه سطح رابطۀ متن و تصویر، تطبیق تصاویر با ابیات عطار و همچنین عناصر دیداری بررسی شود.
یافتههای پژوهش نشان داد که سیس از جنبههای دیداری و قابلیتهای منطقالطیر در تصویرگری بهخوبی بهره برده و با قرار دادن تصاویر در کنار متن اصلی، موجب دیگرگونه دیدن و تیزبینی و جلب توجه بیشتر مخاطب به متن شدهاست.
۴. پرسشهای پژوهش جستار حاضر در تلاش است تا به این پرسشها پاسخ دهد که آیا تصاویر پیتر سیس توانسته روایت داستانی را بهشکلی جذاب در تصاویر نشان دهد و درونمایۀ عرفانی کتاب را به مخاطبان انتقال دهد؟ و اینکه چه شگردهایی باعث شده تا این اثر در جهان مطرح شود و در کنار سایر آثار تصویرگر، سبب دریافت بزرگترین جایزه در حوزۀ ادبیات کودک شود؟ ۵.
تصویرهای ورقخور تصاویریاند که برخی تصویرگران برای ایجاد هیجان و انگیزۀ بیشتر در بیننده، از آنها برای ایجاد تعلیق در تصویرها استفاده میکنند؛ به این معنی که تصاویر با ورق خوردن صفحههای کتاب کامل میشوند (همان، ۳۷۶)؛ مانند نمونۀ تغییر شکل عطار به هدهد که از آن سخن گفته شد و همچنین حرکت پرندگان که در چند صفحۀ پشت هم نشان داده شدهاست.