چکیده:
از آنجا که نسخه های خطی بازگو کننده گذشته فرهنگ و زبان هر ملتی است، شناساندن و معرفی نسخههای خطی، ورق زدن برگ زرینی از زبان و فرهنگ و تمدن یک ملت است. از جمله این گنجینهها، نسخه با ارزش رقعات میرزا امانالله حسینی متخلص به «امانی»است که نمونه اعلای انشای گذشتگان و دارای محتوای علمی، تاریخی، اجتماعی و تربیتی است. این تحقیق پس از تصحیح نسخه خطی امانالله و مقابله آن با دو نسخه آستان قدس رضوی و کتابخانه ملی صورت گرفته است . هدف پژوهش، معرفی نویسنده اثر و احیاء این نسخه خطی به عنوان یکی از ذخایر مکتوب قرن یازدهم و بررسی ویژگی های محتواییآن، برای نشان دادن ارزش اطلاعات مفیدآن است که به روش تحلیل و توصیف متن رقعات انجام شده است.
Since the manuscripts reflect past of culture and language of every nation، recognition and introduction manuscripts، is to turn the page of golden leaf from nation’s language، culture and civilization. Among these treasures، valuable copy of Roqa`at written by Mirza Amanullah Hosseini pseudonym to Amani، which is a grand example of ancient`s composition with scientific، historical، social and educative contents.
This research was done after correction Amanullah`s manuscript and Comparing it with two copies in Astan Ghods and Melli libraries.
The purpose of this study is to introduce the writer of this opus and to regenerate this manuscript as one of the written resources of 11th century and study it`s content features for showing the value of it`s useful informations. This study had been done by analysing and describing the context`s of Roqa`at.
خلاصه ماشینی:
هدف پژوهش ، معرفي نويسندة اثر و احياء اين نسخۀ خطي به عنوان يکي از ذخاير مکتوب قرن يازدهم و بررسي ويژگي هاي محتواييآن ، براي نشان دادن ارزش اطلاعات مفيدآن است که به روش تحليل و توصيف متن رقعات انجام شده است .
کليد واژه ها: نسخه خطي، رقعات ، امان الله حسيني مقدمه ترسل و نامه نگاري از قديمي ترين فنون نگارش است و از انواع مهم نثر فارسي محسوب ميشود که از نظر ادبي، تاريخي، اجتماعي، سياسي، ارزش و اهميت بسزايي دارد.
جان به لب دارد اماني چون چراغ صبحدم جنبشي زان آستين خواهم که کار آخر شود» (صفا، ١٣٧٢: ٣٨٩) در شجاعت و سپاهيگري يگانه بود و با وجود اين ، تواضع بسيار داشت از آثار گرانبهاي او رقعات ، شامل نامه هاي کوتاهي است که به خواهش دوستان و بزرگان عصر خود نوشته است .
»مضمون اين رقعه ، شباهتي دارد به مضمون نامه هاي مولوي بلخي و امان الله در ضمن آن ، براي ادارة خانه و خانوادة عيال وار درويشي ، تقاضاي کمک مالي کرده است .
ق : ٨) در رقعۀ پنجم امان الله نامه را در باب تسليت به شيخ محمود مستوفي در مصيبت فوت فرزند نوشته ، لحن او در اين رقعه تأثيرگذار و موجد احساس است .
ق : ٤١) رقعۀ پنجاه و چهارم را با مضمون تربيتي، اخلاقي، در باب دوري از همنشين بد، در سفارش دوستي که خواهان ملازمت با سالارخان بود، نوشته است و در اين آيه هم از حديث نبوي و هم از آيۀ ٣٨ سورة زخرف استفاده کرده است .