چکیده:
سلطان محمود در طول فرمانروایی خود جهت کسب مشروعیت به شدت تلاش کرد تا حمایت عباسیان را به دست آورد و خود نیز به حامی بزرگ سنت تبدیل شد. از طرف دیگر القادربالله نیز، سیاست گسترش نفوذ قلمرو خلافت عباسی را به شدت دنبال می کرد و در این راستا نیازمند ارتباط با حاکمان قدرتمندی چون سلطان محمود غزنوی بود؛ القادر در جهت جلب رضایت سلطان محمود برآمد تا از این طریق مانعی در جهت نفوذ فاطمیان در مناطق شرقی خلافت عباسی ایجاد نماید.
سلطان برای نشان دادن وفاداری خود به القادر، با مخالفان خلافت عباسی ـ از جمله قرامطه و اسماعیلیان ـ به سختی مقابله کرد و به درخواست فاطمیان مصر برای برقراری مناسبات حسنه واکنش منفی نشان داد.
این مقاله برآن است تا روابط سلطان محمود را با القادر، خلیفه‌ی عباسی مورد بررسی قرار داده و به مناسبات سلطان محمود با فاطمیان نیز توجه نموده و نقش القادر در این مناسبات را کنکاش نماید.
خلاصه ماشینی:
(باسـورث ، همـان : ١/٥٢)بـا وجـود این که خود می دانست که خلافت نمی تواند کمک چندانی از لحاظ آلات و عدت بـه وی انجـام دهد ولی به فایده های معنوی حمایت خلیفـه آگـاه بود(همـان : ١/٥٣) و بـه همـین دلیـل سـلطان محمود، سخت به مذهب تسنن تظاهر میکرد (جزفاذقانی، همان : ٣٦٩) و توجه او به امور دینی بـه دلیل زهد و تقوای صادقانه اش نبوده است (بارتولد، ١٣٦٦: ٢/٦١١)بلکه وی روش تمسک به ذیل دیانت و تظاهر دروغین به دین را در پیش گرفت (صفا، ١٣٦٣: ١٣٧)در جهت استفاده از موقعیـت برای کسب شهرت و ثروت بیشتر؛ به طوری که وی لشـکر کشـی هـای غارتگرانـه ی خـود را بـه حساب دین می گذاشت و آن را جنگ مقدس اسلامی می خواند و به این علت عده ای را بـه نـام مجاهدان اسلام دور خود جمع کرد و ایـن مسـلمانان نیـز او را تقویـت کردنـد.
القادر به حکومت قدرتمند غزنوی نیاز مبرم داشت زیرا از یـک طـرف فاطمیـان اسـماعیلی در حال گسترش نفوذ خود در مناطق شرق خلافت عباسی بودند و وجـود سـلطان محمـود متعصـب مانع از قدرت گیری فاطمیان در این مناطق گردیده بود و هم این که سلطان محمـود بـا حمـلات خود به هندوستان ثروت و غنائم بسیاری کسب می کرد که مقـداری از آن غنـائم را هـر بـار نـزد القادر می فرستاد و محمود این چنین خلافت عباسی را پشتیبانی می کرد و القادر هم بـه پشـتیبانی معنوی از سلطان می پرداخت و با دادن عناوین و القاب گوناگون به او، حکومت غزنوی را بیش از پیش مشروعیت بخشید و سلطان محمود محبوبیت و آوازه ای خـاص یافـت و تبـدیل بـه سـلطان غازی در جهان اسلام شد.
(
, 
, 
)
