چکیده:
جستار حاضر، درباره یکی از مباحث تفسیری و علوم قرآنی و قرینههای درونمتنی به نام «سیاق» است، پیشینه کاربرد سیاق در تفاسیر، به ابتدای قرن دوم (ه. ق) برمیگردد. این مقاله در پی بررسی نقش سیاق درکشف مدلولهای آیات، چیستی و جایگاه آن، گونهها، چرایی و گسترهشناسی سیاق، براساس دیدگاههای علامهجوادی آملی است و نمودهایی را از کاربرد آن درتفاسیر، بهویژه تفسیر تسنیم نشان میدهد. فزونی کاربرد سیاق در تفسیر تسنیم، نشان از کوشش نویسنده آن در بهره بردن از این قاعده برای کشف مفاهیم آیات است. بهنظرحضرت استاد، در تعارض سیاق با سباق، سباق مقدم، و در تعارض آن با حدیث ماثور، سیاق مقدم است.
The present essay is about siyāq, the intertextual evidences or context in interpretation and Qurʾānic sciences. This concept has its roots in the interpretations belonged to the second century A.H. This essay pursues to show the role of siyāq in discovering the meanings of Qurʾānic verses, its nature and position in interpretation, and its types and justification according to the views of Ayatollah JavadiAmoli. In doing so, some instances of its application will be shown in interpretations, especially in Ayatollah Javadi’sTasnim Interpretation. The abundance of using siyāq in Tasnim Interpretation reveals the enthusiasm of the author to apply this rule for discovering the meaning of Qurʾānic verses. According to Ayatollah Javadi, in the conflicts between siyāq and sebāq the priority must be given to sebāq, and in the conflicts between siyāq and Hadith it must be given to siyāq.
خلاصه ماشینی:
"د. سیاق سورهها: برخی مفسران، افزونبر آیات قرآن، سورهها را نیز بههمپیوسته میدانند؛ زیرا معتقدند پیامبر اکرم6 بر چینش آیهها و سورهها اشراف داشتهاند و شأن این معجزۀ الهی فراتر از آن است که چینش آیات و سورههای آن بیارتباط با یکدیگر، کشکولوار و اتفاقی باشد؛ ازاینرو، در تفسیر آیات، فصلی را با عناوین مختلف یا عنوان «تناسب آیات» و ابتدای سورهها، بخشی را به ارتباط سوره با سورۀ پیشین گشوده و دربارۀ پیوستگی آیات یا سورهها با یکدیگر سخن گفتهاند (طبرسی ، 1372 :2/697؛ 3/ 231، 4/422 و10/752؛ آلوسی، 1415: 13/162، 14/287، 15/112، 201 و 357؛ کاشانی، 1423: 1/446؛ 2/ 357 و5/ 208؛ 3/73؛ جوادی آملی، 1389: 3/31، 163، 237، 247 و 269، 13/45) یا ابتدای تفسیر هر آیه، نخست آن را با آیات پیشین آن مرتبط کردهاند (ابنعاشور، بیتا: 1/221، 235، 239، 244؛ 2/ 27،35، 42، 47 و 53).
. ارتباط و پیوستگی بسیاری از آیات و برخی سورهها پذیرفتنی است، هرچند علامه جوادی آملی (مدظله) معتقدند بسیاری از تناسبهای گفتهشده، متکی بر ذوق مفسران است مستندی برای آنها نمیتوان یافت و دربارۀ تناسب بسیاری از سورهها نیز باید تأمل کرد.
مقصود از کلمۀ ﴿أجلهن= در آیۀ ﴿وإذا طلقتم النساء فبلغن أجلهن= (بقره/231) و سایر آیات، سرآمدن عده است، نه اجل بهمعنای پایان زندگی که دو قسم آن در ابتدای سورۀ «انعام» آمده است و این معنا از سیاق آیات بهدست میآید و بهقرینۀ امساک (فأمسکوهن) در شرف پایان یافتن را نیز دربر میگیرد؛ زیرا امساک دو فرد دارد: رجوع در عده و عقد جدید پس از عده."