چکیده:
ایران و سـوریه را می تـوان دو متحـد راهبـردی در منطقـه خاورمیانـه نامید. به همین دلیل ج.ا.ایران در بحـران داخلـی سـوریه رویکـرد حفـظ وضع موجود را دنبال می نماید. برای تحلیل این رویکرد در نظر گـرفتن جهت گیری کلی حاکم بر سیاست خارجی ایران حائز اهمیت است . ایران منطبق بااصل ١٥٢ قانون اساسی ، سیاست خارجی خـود را بـر اسـاس نفی هرگونه سلطه جـویی و سـلطه پـذیری ، حفـظ اسـتقلال همـه جانبـه و تمامیت ارضی کشور، دفاع از حقـوق همـه مسـلمانان و عـدم تعهـد در برابر قدرت های سلطه گر و روابط صلح آمیز متقابل با دول غیر محـارب استوار نموده است . براین اساس مبارزه با آمریکا و اسرائیل و حمایـت از گروههای مقاوت ،در سیاسـت خـارجی ایـران نقـش اساسـی را ایفـا می نماید. تبلور این امر در مدیریت بحران سوریه توسط ج.ا.ایران قابـل مشاهده است . سوال اصلی این پژوهش عبارت از این است که : «راهبرد اصلی سیاست خارجی ج.ا.ایران در قبال بحران سوریه بـر اسـاس چـه اصول و مولفه هایی شکل گرفته است ؟» فرضیه اصـلی بـر ایـن اسـاس مبتنی است که : « با توجه به اهمیت سوریه در حلقـه محـور مقاومـت و نقش مهم آن در حفظ موازنه قوا در خاورمیانه ، راهبرد اصلی سیاسـت خارجی ج.ا.ایران مبتنی بر حفظ وضع موجود و حمایت از دولت قانونی مستقر می باشد» یافته های این تحقیق حاکی است که ایران خود را رهبر جناح مقاومت در برابر آمریکا و اسرائیل می دانـد. از آنجـا کـه سـوریه یکی از حلقه های مهم جبهه مقاومت است ، تغییر وضـع موجـود در ایـن کشور یعنی تضعیف محور مذکور و به هم خوردن موازنه قوا به ضرر ایران ، این امر مغایر با اهداف و منافع ملی و امنیتی ج.ا.ایران است .
خلاصه ماشینی:
از آنجـا کـه سـوریه یکی از حلقه های مهم جبهه مقاومت است ، تغییر وضـع موجـود در ایـن کشور یعنی تضعیف محور مذکور و به هم خوردن موازنه قوا به ضرر ایران ، این امر مغایر با اهداف و منافع ملی و امنیتی ج.
کشـورهای غربی به رهبری آمریکا و متحدین منطقه ای آن با اتخـاذ راهکارهـای مختلـف در طیفـی از اقدام های دیپلماتیک و بهره گیری از سازمان های بین المللی تا حمایت مسلحانه از معارضـان سوری برای برکنار نمودن اسد اقدام نموده و در مقابل کشورهای روسیه ، چین و جمهوری اسلامی ایران به حمایت های خود از دولـت سـوریه ادامـه داده و بـر اصـلاح مسـالمت آمیـز اوضاع سوریه تأکید نمودند و خواهان حفظ وضع موجود شدند.
بـا توجـه بـه مـوارد فـوق ، قـدرت های منطقه ای تأثیرگذار در بحران سوریه به این شکل دسته بندی می گردند:١- طرفداران حفظ وضع موجود: جمهوری اسلامی ایران ٢- طرفداران تغییر وضع موجـود: ترکیـه ، عربسـتان و رژیم اسرائیل .
از آنجا که در این پژوهش مجال بررسی سیاست ها و منـافع کلیـه بـازیگران بـر شـمرده شده در منازعه سوریه وجود ندارد لذا در ادامه و با توجه به این بعد نظری ، منافع آمریکا به عنوان مهم ترین بازیگرخواهان تغییـر وضـع موجـود کـه منـافع سـایر بـازیگران منطقـه ای و فرامنطقه ای نیز تابع آن است و نیز جمهوری اسلامی ایران بعنوان مهم ترین بـازیگر خواهـان حفظ وضع موجود بررسی و رفتار آنها مورد تحلیل قرار می گیرد.