خلاصه ماشینی:
این نوع جزیه مخصوص کسانی است که با اسلام میجنگند، چنانکه از این آیۀ شریفه نیز اینگونه برداشت میشود: قاتلوا الذین لا یؤمنون باللـه ولا بالیوم الآخر ولا یحرمون ما حرم اللـه ورسوله ولا یدینون دین الحق من الذین أوتوا الکتاب حتیٰ یعطوا الجزیه عن ید وهم صاغرون 2 (توبه: ٢٩).
با کسانی از اهل کتاب که نه به خدا، و نه به روز جزا ایمان دارند، و نه آنچه را خدا و رسولش تحریم کرده حرام میشمرند، و نه آیین حق را میپذیرند، پیکار کنید تا زمانی که با خضوع و تسلیم جزیه را به دست خود بپردازند!.
» 2 اما حاکم فاسق یا فاسد اگر ممکن بود باید بهوسیلۀ خبرگان امت، یعنی اهل حل و عقد، بدون فتنه و شورش مسلحانه و به دور از خونریزی برکنار شود؛ اما خروج بر حاکم جایز نیست، حتی اگر شریعت یا بخشی از شریعت را اجرا نکند، زیرا خداوند متعال میفرماید: - «ومن لم یحکم بما أنزل اللـه فأولـئک هم الکافرون» 3 (مائده: ۴۴).
خلافت: به اتفاق علما مسئلۀ خلافت بر امت واجب است؛ امت اسلامی پس از سقوط امپراطوری عثمانی در سال ۱۹۲۴م این جایگاه مهم را از دست داده است، اما خلافت جدید نیازمند اجماع مسلمانان است نه اینکه گروه معینی در گوشهای از زمین [به صورت خودسر] آن را اعلام کنند.
رسولی که بهعنوان رحمت برای جهانیان فرستاده شده است، رفتار مسلمان با مردم را در این عبارت خلاصه کرده است: «هرکس رحم نکند به او رحم نمیشود.
در اسلام نسبت دادن کارهای حرام و فاحشه به خداوند [و اعلام اینکه این اقدامات، دستور خداوند است] جایز نیست؛ ۲۰.