چکیده:
شعر مقاومت ، بخش بزرگی از ادبیات معاصر افغانستان را میسازد. این گونه از شعر در جریان سال های ١٣٥٧ تا ١٣٨٠ خورشیدی در برابر نظام دست نشاندة شوروی (سابق ) در افغانستان و تهاجم ارتش سرخ به آن کشور و نیز در برابر جنگ های داخلی و نظام طالبان در داخل و خارج افغانستان پدید آمده است که نه تنها در ادبیات این کشور بلکه در ادبیات معاصر فارسی در سطح منطقه نیز درخور اعتنا و بررسی است . پژوهش حاضر بر آن است که به بررسی تاثیر شاهنامه فردوسی بر شعر مقاومت محمدکاظم کاظمی و عبدالسمیع حامد، دو تن از شاعران افغانستان بپردازد و جلوه های گوناگون این اثرگذاری را در آثار آنان نشان بدهد. روش ویژة پژوهش ، تحلیلی ـ توصیفی است که با تحلیل شواهد درون متنی و مراجعه به منابع کتابخانه ای انجام شده است . یافته های این پژوهش بیانگر آن است که شاهنامه فردوسی در دو بعد «آرمانی» ـ میهن دوستی و آزادیخواهی و بیدادستیزی ـ و «واژگانی» ـ کاربرد نمادهای اسطوره ای، نام های جنگ افزارها و واژه های دیگر و تلمیحات و اشارات به داستان ها و شخصیت های شاهنامه بر شعر شاعران یادشده تاثیرگذاشته و از این نگاه ، شعر آنان در پرورش خودشناسی و خودآگاهی ملی و تقویت روحیه حماسی رزمندگان بسیار موثر بوده است .
خلاصه ماشینی:
پژوهش حاضر بر آن است که به بررسی تأثیر شاهنامۀ فردوسی بر شعر مقاومت محمدکاظم کاظمی و عبدالسمیع حامد، دو تن از شاعران افغانستان بپردازد و جلوه های گوناگون این اثرگذاری را در آثار آنان نشان بدهد.
به هر صورت ، بسیاری از شاعران افغانستان مانند محمدکاظم کاظمی و عبدالسمیع حامد در آن دوره ها با الهام از شاهنامه و با تأثیرپذیری از آن با سرایش آنچه که به نام «شعر مقاومت افغانستان » شناخته میشود پرآوازه شدند؛ شعری که بازتاب آرمان های آزادیخواهی و جهاد مردم این کشور و دربرگیرندة پیام های برادری، همبستگی و یکپارچگی مردم این سرزمین و نیز بیانگر روحیۀ آزادگی، ستم ستیزی و پایداری و نبرد آنان در برابر تاریک اندیشی و بیدادگری و ددمنشی طالبان و هراس افگنان جهانی بوده است .
بازشناسایی گوشه های گوناگون این اثرگذاری یکی از نیازهای گسترة شعر معاصر فارسی دری افغانستان است و پژوهش حاضر بر آن است تا تلمیحات و اشارات بر داستان های شاهنامه را در شعر مقاومت محمدکاظم کاظمی و عبدالسمیع حامد، دو تن از شاعران مطرح مقاومت افغانستان در سال های میان ١٣٥٧ و ١٣٨٠ خورشیدی بررسی کند.
(حامد، ١٣٧٧: ٦١) ٢ ـ١ـ٣ ـ٦ ـ رستم و اسفندیار محمدکاظم کاظمی شاعر مقاومت افغانستان ، از این داستان بیشتر در بیان رویدادهای دوران پس از پیروزی جهاد که جنگ های میان گروهی در کشور دامن گستر شد، بهره جسته است .