چکیده:
روش های بیان مقاصد، گوناگون است . برخی از افراد روش مستقیم را برمیگزینند؛ یعنی زبان رسمی وغیرادبی را ترجیح میدهندکه در این حالت ، جملات به صورت خبری یا انشایی خواهدبود اما گروهی دیگر از زبان غیرمستقیم استفاده میکنند زیرا آنها این نوع بیان را تاثیرگذارتر میدانند. ازجمله مباحث مهم و قابل توجه ، بحث جرایم وآفات زبان است زیرا بیش ازآن اندازه که نعمت بیان و زبان ، مفید و ارزشمند است ، جرایم وآفات آن ، زیانبار و ناپسنداست . در تعالیم آسمانی وکلمات حکیمان دربارة آفات زبان ، مطالب بسیار ارزنده و جالبی دیده میشود که بررسی تمام آنها از حوصله بحث ما خارج است ولی در حد توان ، به قسمتی از آن آفات ، از زبان امام محمد غزالی در کتاب ارزشمند احیاءعلوم الدین و از زبان مولانا جلال الدین محمد بلخی در مثنوی معنوی اشاره خواهدشد. این مقاله در پی آن است که روشن سازد امام محمد غزالی وجلال الدین محمد مولوی پیام خود را چگونه به خوانندگان منتقل ساخته اند و کدام روش (مستقیم یا غیرمستقیم ) را برای بیان مقاصد خود برگزیده اند و نحوة بیان وسبک بیان این دو بزرگوار از نظر لفظ و معنی چگونه است .
خلاصه ماشینی:
"دراین باره منابع اصلی و فرعی زیـادی وجـوددارد کـه در فهرست منابع این تحقیق آمده است اما به طور خاص ، تعدادی از تحقیقات مـورد اسـتفاده بــه شــرح ذیــل اســت : ١- مقالــۀ تــأثیر فرهنگــی غزالــی در بغــداد و مســیر تفکــر وی از تهافت الفلاسفه تا احیاءعلوم الدین ، آذر آهنچی، (دانشکدة ادبیـات و علـوم انسـانی دانشـگاه تهران ، زمسـتان ٧٧ و بهـار ٧٨ ، شـمارة ١٤٨ و ١٤٩ )، ٢- آمـوزه هـای غزالـی بـرای انسـان امروز، ع برازندگان (کتاب ماه دین ، تیر ٨٧ ، شمارة ١٢٨ و ١٢٩)، ٣- نقـش فلسـفۀ تمثیلـی در داستان پردازیهای مولانا در مثنوی، فرزاد قائمی، (فصلنامۀ پژوهش های ادبـی ، تابسـتان ٨٦ ، شمارة ١٦)، ٤- قصه ها و تمثیلات مولانـا جـلال الـدین محمـد بلخـی و رابطـۀ آنهـا بـا شریعت ، طریقت و حقیقت ، عبدالحسین زرین کـوب ، (پژوهشـنامۀ فرهنـگ و ادب ، سـال سـوم ، بهـار و تابسـتان ٨٦، شـمارة ٤)، ٥- مثنـوی در تـرازوی لفـظ ، محمـدجواد شـریعت ، (پژوهشنامۀ فرهنگ و ادب ، سال پنجم و ششم ، زمستان ٨٨ و بهار و تابستان ٨٩ ، شـمارة ٩، ج ٢)، ٦- لفظ و معنـا را بـه تیـغ از یکـدیگر نتـوان بریـد، حسـن بسـاک، (ادبیـات فارسـی، دانشگاه آزاد مشهد،٨٣، شمارة ٣ و٤)، ٧- احیاءعلوم الدین غزالی وضرورت احیـای آن در روزگار ما، شهرام پازوکی، (جاویدان خرد، دورة جدید پاییز ٨٨ ، شمارة ٤ ) و ٨- گناه در نگاه غزالی، زهرا (میترا) پورسینا، (آینۀ معرفت ،٨٦ ، شمارة ١٢ ) هرچند پژوهش هایی که برشمردیم انجام شده اما مقاله ای که به صـورت تطبیقـی آفـات زبان را از نظر لفظ و معنا در مثنوی مولوی و احیاءعلوم الـدین غزالـی بررسـی کنـد تـاکنون انجام نشده است ."