چکیده:
روند روبه افزایش مشارکت زنان در آموزش عالی به عنوان عضو هیئت علمی و پذیرفتن نقش های اجتماعی هرچنـد از پیشرفت در عرصة علمی و اجتماعی نشان دارد، تعدد نقش های اجتماعی و خانوادگی در این حیطه چالش هـای جدیدی را به وجود آورده است . این مطالعه به درک پدیدارشناسانه از وضعیت زنان عضـو هیئـت علمـی در جایگـاه ایفای نقش های شغلی و خانوادگی آنان پرداخته است . پژوهش حاضر با رویکرد پدیدارشناختی از نوع تحقیق کیفی است . روش گردآوری داده ها از طریق مصاحبة مسئله محور انجام شد. مشارکت کنندگان ١٣ نفر از اسـتادان خـانم عضو هیئت علمی دانشگاه های تهران اند که براساس نمونه گیری هدف مند انتخاب شدند. در تحلیل نتایج از تحلیـل مضمون و روش کولایزی استفاده شده است . یافته های تحقیق در چهار مضمون اصلی «نقش خانگی و ایفای نقش در خانواده »، «نقش شغلی و ایفای نقش در دانشگاه »، «توامانی ایفای نقش های شغلی و خانوادگی » و «مواجهه با حل مسائل و مشکلات توامانی ایفای نقش های دوگانه » طبقه بندی شد. از درک معنایی مقوله ها این گونه استنتاج شد که استادان هیئت علمی زن با چالش هایی درخصوص تعدد نقش های شغلی و خانوادگی مواجه اند که در صورت اتخاذ تدابیر و راهبردهای مناسب از سوی فرد، خانواده یا سازمان مربوطه بـه راحتـی مـی تواننـد بـین نقـش هـا و مسئولیت های خود تعادل ایجاد کنند.
خلاصه ماشینی:
از درک معنایی مقوله ها این گونه استنتاج شد که استادان هیئت علمی زن با چالش هایی درخصوص تعدد نقش های شغلی و خانوادگی مواجه اند که در صورت اتخاذ تدابیر و راهبردهای مناسب از سوی فرد، خانواده یا سازمان مربوطه بـه راحتـی مـی تواننـد بـین نقـش هـا و مسئولیت های خود تعادل ایجاد کنند.
در این خصـوص ، سـؤالات عمـده ای مطـرح اسـت : زنان عضو هیئت علمی دانشگاه ها چه ادراک و معنایی از ایفـای نقـش شـغلی خـود در دانشـگاه دارند؟ زنان عضو هیئت علمی دانشگاه ها چه ادراک و معنایی از ایفای نقـش خـود در خـانواده و در جایگاه مادری ، همسری و فرزندی دارند؟ چگونه استادان زن به زعم خویش توانسته انـد بـین مسـئولیت هـای خـانوادگی و شـغلی خـود تعامـل برقـرار کننـد؟ چـه راهکارهـا و راهبردهـای پیشنهادی می تواند میزان تعاملات آن هـا را افـزایش دهـد و از میـزان فشـارها و تعـارض هـای احتمالی بکاهد؟ بنیان های نظری تحقیق با آنکه رویکرد پدیدارشناسانه بـه موضـوع و اتخـاذ روش کیفـی بـرای بررسـی ، الزامـا اقتضـای بهره گیری از نظریه را ندارد، به نظر رسید کـه بـرای بهـره منـدی از مفـاهیم حسـاس در حـوزة گفتمان علمی نقش بهتر است با مفاهیم ، لغات و اصطلاحات نقش ها و نیز تعاملات و تـداخلات فی مابین ادبیات علمی این موضوع را دنبال کنیم .