چکیده:
آموزش بر پایه تفکر، موثرترین نوع آموزش است که امروزه بسیار مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است . این نوع آموزش ، آموزنده را از حالت انفعال خارج کرده ، تفکر او را برمی انگیزاند. تفکر در اسلام از اهمیت فراوانی برخوردار است و در قرآن مکرر به آن توصیه شده است . بر این اساس ، حضرت علی در نهج البلاغه ، آموزش خود را بر پایه تفکر بنا نهاده است . پژوهش حاضر شیوه های آموزش بر پایه تفکر را از نهج البلاغه استخراج کرده ، به دو سوال پاسخ می دهد: «حضرت علی در نهج البلاغه از چه شیوه هایی برای آموزش بر پایه تفکر استفاده کرده است ؟ و «در شیوه های آموزش بر پایه تفکر موجود در نهج البلاغه ، کدام بعد از تفکر مدنظر قرار گرفته است ؟». نویسنده ، با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی ، تمام خطبه ها، نامه ها و حکمت های نهج البلاغه را مورد بررسی قرار داده و در نتیجه دوازده شیوه آموزش بر پایه تفکر استخراج کرده است مانند مصور کردن ، طرح سوال ، ایجاد موقعیت تصمیم گیری ، درخواست پژوهش ، طبقه بندی و استفاده از عبارت های رمزگونه . تحلیل ها نشان می دهند که در آن ها تمام ابعاد تفکر از جمله خلاق ، منطقی و انتقادی رعایت شده است و هر کدام به نحوی در فعال کردن تفکر در مخاطب موثر هستند. در انتها نیز از مجموع این شیوه ها روشی به نام «اعلی » که از نام حضرت علی گرفته شده است ، جهت استفاده در نظام آموزشی معرفی می شود.
خلاصه ماشینی:
نویسنده ، با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی ، تمام خطبه ها، نامه ها و حکمت های نهج البلاغه را مورد بررسی قرار داده و در نتیجه دوازده شیوه آموزش بر پایه تفکر استخراج کرده است مانند مصور کردن ، طرح سؤال ، ایجاد موقعیت تصمیم گیری ، درخواست پژوهش ، طبقه بندی و استفاده از عبارت های رمزگونه .
به این ترتیب هدف از این پژوهش ، استخراج شیوه های آموزش بر / / پایه تفکر به کار گرفته شده در نهج البلاغه است تا با استفاده از آن به ارتقای سطح نظام آموزشی و رشد تفکر در نسل جدید کمک کند.
همچنین تربیت عقلانی در نهج البلاغه در چند پژوهش مورد بررسی واقع شده است که در آن ها تفکر را یکی از راه های پرورش عقل معرفی کرده اند.
». مصورسازی اطلاعات عبارت است از فعالیت هایی که برای ارائه بهتر شیوه های نمایش اطلاعات به کارگرفته می شود؛ هدف اصلی و مهم در استفاده از روش های مصورسازی ، ارتقا و افزایش شرایط مناسب برای تقویت قدرت تفکر و تحلیل اطلاعات در کاربران است ؛ روش ها و فنون مصورسازی اطلاعات به نظام آموزشی کمک می کند تا با بهره گیری از این امکانات ، قدرت برقراری ارتباط با دانش آموزان افزایش یابد و آنان از مفاهیم و اطلاعات ارائه شده ، درک بالاتری داشته باشند (درودی ، ١٣٨٨، ص ١٠٦).