چکیده:
آنچه در پی میآید معرفی و نقد کتاب نظریه توطئه و فقر روششناسی در تاریخنگاری معاصر ایران اثر عبدالله شهبازی است. این اثر به موضوع بررسی کاربست مفهوم تئوری/ توهم توطئه در تاریخ معاصر ایران در قالب مقالهای با عنوان «نظریه توطئه و فقر روششناسی» و گفتوگوی حسینعلی نوذری، حسین آبادیان و مجید میرمنتهایی با نویسنده اختصاص دارد. شهبازی در این اثر میکوشد به معرفی دیدگاههای رایج درباره نظریه/ توهم توطئه بپردازد؛ ازاینرو به بررسی دیدگاههای عبدالکریم سروش، ناصر ایرانی و بهویژه یرواند آبراهامیان و احمد اشرف در زمینه نظریه / توهم توطئه پرداخته و ضمن اشاره به تعریفهای ارائهشده از سوی آنان از این مفهوم، رویدادهایی را که هریک از آنان نمونه نظریه/ توهم توطئه دانستهاند، بررسی کرده و کوشیده است آرای آنان را رد کند و به دفاع از توطئهپنداری و توهمنگاری بپردازد.
خلاصه ماشینی:
شهبازی در این اثر میکوشد به معرفی دیدگاههای رایج دربارۀ نظریه/ توهم توطئه بپردازد؛ ازاینرو به بررسی دیدگاههای عبدالکریم سروش، ناصر ایرانی و بهویژه یرواند آبراهامیان و احمد اشرف در زمینۀ نظریه / توهم توطئه پرداخته و ضمن اشاره به تعریفهای ارائهشده از سوی آنان از این مفهوم، رویدادهایی را که هریک از آنان نمونۀ نظریه/ توهم توطئه دانستهاند، بررسی کرده و کوشیده است آرای آنان را رد کند و به دفاع از توطئهپنداری و توهمنگاری بپردازد.
حال عبدالله شهبازی، «مورخ» معاصر، در قالب کتاب نظری ۀ توطئه و فقر روششناسی در تاریخنگاری معاصر ایران کوشیده است به نقد دیدگاههای آبراهامیان و اشرف و به دفاع از دیدگاههایی از سنخ خانملک ساسانی و محمود - که خود پیرو دیدگاههای آنان است - بپردازد.
اثر تاز ۀ او نیز که در این نقد بدان پرداخته خواهد شد، به موضوع بررسی کاربست مفهوم تئوری / توهم توطئه در تاریخ معاصر ایران در قالب مقالهای با عنوان «نظری ۀ توطئه و فقر روششناسی» و گفتوگوی حسینعلی نوذری، حسین آبادیان و مجید میرمنتهایی با نویسنده اختصاص یافته است.
نقد و بررسی کتاب به نوشت ۀ شهبازی آنچه باعث نگارش این اثر شده، خواندن مقال ۀ «فکر توطئهچینی در فرهنگ سیاسی ایران» اثر یرواند آبراهامیان و مقال ۀ «توهم توطئه» اثر احمد اشرف و عزمش برای نقد دیدگاههای نامبردگان بوده است (ص ۷).
وی با وجود تأکید بر «کاربرد وسیع، قابل تعمق و بحثانگیز تئوری توطئه»، «بیآنکه منظور از آن و نیز دامن ۀ کاربرد آن روشن باشد»، چهار تعریف از این مفهوم شامل تعریف عبدالکریم سروش، ناصر ایرانی، یرواند آبراهامیان و احمد اشرف ارائه داده و در ادامه به نقد آن تعریفها پرداخته است (ص ۱۶-۱۴).