چکیده:
این مقاله، پس از مقدمه ای کوتاه درباره مفهوم وزارت در ادب فارسی، به بررسی زندگی وزیران عصر حافظ پرداخته است. خواجه عمادالدین محمود کرمانی، خواجه برهان الدین فتح اله، خواجه قوام الدین محمد صاحب عیار و جلال الدین تورانشاه، چهار وزیری هستند که حافظ به آنها علاقه ویژه داشته و اشعاری در ستایش آنها سروده است. بررسی اشعار حافظ در ستایش وزیران یاد شده، با نگاهی تاریخی...
خلاصه ماشینی:
به هر حال از بررسی زندگانی این وزیر بزرگـوار بر می آید که او مردی صاحب کمالات نفسانی و دانش پرور بوده و وجود پربـرکتش در تعدیل تندرویها و تصحیح اشتباهات امیر مبارز تأثیر داشته و مایۀ دلگرمی اهـل زمانـه بوده است ؛ به همین خاطر حافظ علی رغم اینکه سایۀ امیـر مبـارز را بـا تیـر مـی زنـد و شدیدا از او انتقاد می کند، با این حال به وزیر او، خواجه برهانالـدین ، علاقـه دارد و دو غزل زیبا دربارۀ او سروده است : غزل اول: دیدار شـد میسـر و بـوس و کنـار هـم از بخــت شــکر دارم و از روزگــار هــم زاهد برو کـه طـالع اگـر طـالع منسـت جــامم بدســت باشــد و زلــف نگــار هــم ما عیب کس به مستی و رندی نمی کنـیم لعل بتان خوشست و مـی خوشـگوار هـم ای دل بشارتی دهمـت محتسـب نمانـد وز می جهان پر است و بـت میگسـار هـم خاطر به دست تفرقه دادن نه زیرکیست مجموعــه ای بخــواه و صــراحی بیــار هــم بر خاکیان عشـق فشـان جرعـۀ لـبش تا خاک لعـل گـون شـود و مشـکبار هـم آن شد که چشم بد نگران بودی از کمین خصم از میان برفت و سرشک از کنار هـم چون کاینات جمله به بوی تـو زنـدهانـد ای آفتــاب ســایه ز مــا برمــدار هــم چون آب روی لاله و گل فیض حسن تست ای ابــر لطــف بــر مــن خــاکی ببــار هــم حافظ اسیـــر زلف تو شد از خدا بترس وز انتصــاف آصــف جــم اقتــدار هــم برهان ملک و دین که ز دست وزارتــش ایام کـان یمـین شـد و دریـا یسـار هـم بر یـاد رأی انـوار او آسـمان بـه صـبح جان می کند فدا و کواکب نثار هـــــــم گوی زمین ربودۀ چوگـان عـدل اوسـت وین برکشیده گنبد نیلی حصار هــــــم عزم سبک عنان تو در جنــــبش آورد ایــن پایــدار مرکــز عــالی مــدار هــم تـا از نتیجـۀ فلـک و طـور دور اوسـت تبدیل ماه و سال و خزان و بهار هــــــم خــالی مبــاد کــاخ جلالــش ز ســروران وز ســـاقیان ســـروقد گلعـــذار هـــم نه بیت آغازین این غزل شانزده بیتی ، ابیاتی عاشقانه و خطاب به معشوق اسـت ، ولی از بیت دهم به زیبایی گریز به مدح وزیر زده است .