چکیده:
مدیریت بلایای طبیعی نیازمند اطلاعات مکانی، جهت آمادگی در برابر خطرات و کاهش روند آنها میباشد. در این زمینه ارزیابی پتانسیل وقوع زمین لغزش در منطق های که به دلیل وضعیت جغرافیایی و ساخت و سازهای انسانی مستعد لغزش میباشد ضروری مینماید. منطقه مورد مطالعه، حوضه آبریز میمه در جنوب استان ایلام، شهرستان دهلران، بخش زرین آباد در موقعیت جغرافیایی بین ¢58 °46 تا ¢2 °47 طول شرقی و ¢1 °33 تا ¢19 °33 عرض شمالی قرار دارد. حوضه آبریز میمه نیز به دلیل داشتن وضعیت خاص لیتولوژیکی، اقلیمی و کاربری اراضی، ناهمواری های جوان با اختلاف ارتفاع زیاد و دامنه های پر شیب از حساسیت برخوردار است. از طرفی امروزه دخالت انسان در این حوضه افزایش یافته است؛ لذا مطالعات بیشتر در منطقه ضروری به نظر میرسد. در بررسی وقوع زمین لغزش در محدوده حوضه آبریز رودخانه میمه، روش تحلیل شبکه (ANP) مورد استفاده قرار گرفت. در این پژوهش از چند معیار (شیب، جهت شیب، لیتولوژی، کاربری زمین، بارندگی، فاصله از رودخانه، فاصله از جاده، طبقات ارتفاعی) برای تعیین مناطق مستعد استفاده شده است. روش کار بر مبنای تجزیه، تحلیل معیارها در محیط نرمافزار Super Decision و سپس همپوشانی لایه های اطلاعاتی در محیط نرم افزار ARCGIS و تلفیق مدل تحلیل شبکه ای (ANP) و شاخص همپوشانی است. نتایج نشان داد که فرآیند تحلیل شبکه با نقشه پراکنش زمین لغزش ها 69/81 درصد تناسب دارد همچنین تفسیرضرایب نشان داد که معیارهای، بارندگی، لیتولوژی، طبقات ارتفاعی نقش مهمی در زمین لغزش های منطقه دارند.
The management of natural disasters requires locational information in order for prepareness against riske and perils and to decrease them. In this regard it is necessary to eualuate the occurance potential of land slides in region which is suseptable for landsliding due to its geographic situation and human construction operations. The case study locates in Dehloran city of Ilam provience in Zarinabad district with 33· 1΄ 30΄ to 33· 19΄ northern latitude. Mimeh river catchment because of having a particular Lithologic ،climate and land use conditions،enjoys young (new) roughness with high altitude variations and sensitive steep slops. On the other hand، human interferences has been increased in this region،therefor،more studies become a necessity. In the study of landslide occurances in the area of Mimeh river catchment،network analysis process (ANP) was applied. In this research some indicators like slop،slop side، lithology، land use، raining،distance form the river، distance form the road and levations were applied in order to determine prone areas. Methods based Analysis of standards in software Super Decision criteria in overlapping layers of information and then integrating the software ARCGIS and، network analysis process(ANP) and the overlap index. The findings showed that ANP has 81/69proportionate with transmittal map of landslides، also coefficients interpretation proved that raining، lithology،and elevation indicators play significant role in landslide.
خلاصه ماشینی:
جهت بررسی ناپایداریهای دامنه ای هشت فاکتور شیب ، جهت دامنه ، لیتولوژی، کاربری اراضی، طبقات ارتفاعی، فاصله از رودخانه ، فاصله از جاده و بارندگی (به منظور روشن شدن وضعیت بارش آمار و اطلاعات ایستگاه های موجود در اطراف حوضه در طی سال های ١٣٩٢-١٣٨٠ استفاده شده است )، به عنوان عوامل و فاکتورهای مؤثر در وقوع زمین لغزش های منطقه تشخیص داده شدند.
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکل (٥) نقشه فاصله از رودخانه حوضه آبریز میمه برای بررسی تأثیر لیتولوژی در ناحیه مورد مطالعه در وقوع پدیده لغزش در محدوده مطالعاتی مورد بررسی از طریق داده های نقشه زمین شناسی پهنه های مقاومت سنگ ها تفکیک و مساحی و پس از رقومی شدن داده ها ٣ کلاس مقاومت به دست آمد (شکل ٦ و ٧ و جدول ٢ و ٣).
معادله ( ١ ) طبقات ×٠/١٢١٣٧٣+لیتولوژی×٠/١٧١١٤٢+کاربری اراضی×٠/٠٧٤٤٢٠+شیب ×٠/١١٥٢٥٦+جهت شیب ×٠٠٦٧٥٢٠=ANP فاصله از جاده ×٠/٠٦٤٥٩٠+ فاصله از رودخانه ×٠/٠٦٨٨٩٦+بارندگی×٠/١٩٨٣٠٥+ارتفاعی (رجوع شود به تصویر صفحه) شکل (١٥ ) نقشه پهنه بندی زمین لغزش در محدوده مورد مطالعه همانطور که نقشه بالا نشان میدهد بیشترین زمین لغزش ها در مناطق مرتفع بین ارتفاع ١٦٠٠ تا ٢٣٠٠ متر که تحت تأثیر پوشش تشکیلات سراواک و ایلام میباشد هم چنین بیشترین بارندگی را نیز دارا میباشد، به وقوع پیوسته است .
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکل ( ١٦) درجه تناسب بین نقشه پهنه بندی زمین لغزش با نقشه پراکنش زمین لغزش نتیجه گیری در بررسی وقوع زمین لغزش در محدوده حوضه آبریز رودخانه میمه ، روش تحلیل شبکه مورد استفاده قرار گرفت .
با توجه به مطالب ذکر شده ، نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که روش تحلیل شبکه از عملکرد مناسب در شناسایی مناطق خطر و پهنه بندی آن در منطقه مورد مطالعه برخوردار میباشد.