چکیده:
رسانه بهمنزله عامل ارتباطی در دنیای کنونی کارکردهای فراوانی دارد. این عامل ارتباطی نقش نهادینهسازی ارزشها در جامعه را دارد و از طریق تبادل اطلاعات میان نسل حاضر و انتقال آن به نسلهای آتی در فرهنگسازی و برانگیختن احساسات مشترک میان افراد و جوامع نقش حیاتی دارد. هویت ملی بهمنزلة کلانترین سطح هویتی در داخل کشورها تحت تاثیر رسانه است. کارویژة اصلی هویتسازی در گذشته از طریق آموزش رسمی انجام میشد، اما اکنون با توجه به سرعت انتقال دادهها و اطلاعات رسانهای، رسانهها نقش مهمی در تکوین یا تغییر هویت ملی دارند و بهمنزلة اهرم تثبیت یا تغییر هویت ملی عمل میکنند؛ بنابراین رسانه در اختیار هر بازیگر دولتی و غیردولتی که باشد، در راستای مصالح و منافع آن بازیگر بهمثابة عامل مثبت یا منفی در تحول هویت ملی ایفای نقش میکند. از این رو، رسانة جمعی با تاثیر در شاخصهای هویت ملی آن را تقویت و تحکیم یا تضعیف و تخریب میکند. یافتههای پژوهش حاضر با بهرهگیری از روشهای تحلیلی ـ تبیینی حاکی از آن است که رسانهها با تاثیر در سه شاخص هویتی، یعنی عناصر، مبانی، و جایگاه آن در هویت ملی تاثیر شگرف مثبت یا منفی میگذارد.
Mass media as a medium of communication in today's world have a lot of functions. The communication factor has institutionalized the role of values in society and through the exchange of information between the current generation and its transmission to future generations, has a vital role in culture and establish a common feeling among people and communities. National identity as the highest and the greatest level of specificity in the countries is affected by the media. The main function of identity through formal training was done in the past but now, according to the data transfer rate and media information, media have an important role in the development or modification of national identity and media consolidate or change the national identity. So media which are used by governmental and non-governmental actors are in line with the interests of the actors as a positive or negative factor in the development of national identity. Thus, mass media affect the elements of national identity by strengthening or weakening it. The results of the research suggest that the impact of the media on three indicators of the national identity - its elements, principles and position- is tremendous impact, positive or negative.
خلاصه ماشینی:
کارویژة اصلی هویتسازی در گذشته از طریق آموزش رسمی انجام میشد، اما اکنون با توجه به سرعت انتقال دادهها و اطلاعات رسانهای، رسانهها نقش مهمی در تکوین یا تغییر هویت ملی دارند و بهمنزلة اهرم تثبیت یا تغییر هویت ملی عمل میکنند؛ بنابراین رسانه در اختیار هر بازیگر دولتی و غیردولتی که باشد، در راستای مصالح و منافع آن بازیگر بهمثابة عامل مثبت یا منفی در تحول هویت ملی ایفای نقش میکند.
امروز گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات اهمیت بررسی نقش رسانه در هویت ملی را مضاعف کرده است؛ بنابراین نقش رسانه در برسازی هویت ملی از موضوعهایی است که باید موشکافانه به آن پرداخته شود تا بتوان از فناوری جدید ارتباطی در تسهیل فرایند و تقویت هویت ملی بهره برد و از تأثیر منفی منجر به بحران هویت و بیگانگی افراد از فرهنگ، ارزشها، و باورهایشان جلوگیری کرد.
تأثیر مثبت یا منفی رسانه در شاخص عناصر هویت ملی در نمودار 2 ترسیم شده است.
11 تأثیر رسانه در شاخص مبانی هویت ملی انفجار اطلاعات (information explosion) در عصر جدید ممکن است که جوامع و آدمیان را به بحران هویت (identity crisis) دچار کند و آدمیان چنان شوند که خود ندانند کیستند و برای رهایی از هر ابهام به دامن ابهام دیگر بگریزند (سروش، 1380: 159).
تأثیر مثبت یا منفی رسانه در شاخص مبانی هویت ملی در نمودار 3 ترسیم شده است.
11 تأثیر رسانه در شاخص جایگاه هویت ملی منظور از جایگاه هویتی (identity status) نهاد بزرگ هویتی مانند کشور است که باعث احساس تعلق در افراد میشود.
تأثیر مثبت یا منفی رسانه در شاخص جایگاه هویت ملی در نمودار 4 ترسیم شده است.