چکیده:
رشد جمعیت و افزایش مصرف سرانه ی برنج سبب شده تا تولید داخلی برنج پاسخگوی نیاز داخلی نباشد و بازار مصرف داخلی، همواره نیازمند واردات انواع برنج خارجی باشد. این در حالی است که رشد واردات برنج در سال های اخیر، در تضاد با طرح خودکفایی برنج است ، پرسش پیش روی این است که آیا تولید کننده ی برنج پرمحصول استان گیلان با وجود انحرافات قیمتی در بازار برنج ، میتواند در بازارهای داخلی و با ارقام مشابه وارداتی رقابت کند؟ برای پیبردن به این موضوع در این پژوهش به تعیین توان رقابت پذیری با استفاده از شاخص های نسبت هزینه ی خصوصی، توان رقابت داخلی و توان رقابت صادراتی( ، و ) پرداخته شد. دوره ی زمانی مورد مطالعه در این پژوهش سال های زراعی ٨٣- ١٣٨٢ تا ٨٦- ١٣٨٥ بوده و رقبای خارجی مورد نظر در پژوهش شامل مصر، هندوستان ، اروگوئه ، پاکستان ، تایلند و آمریکا میباشند. نتایج نشان داد که تولید برنج دانه بلند پرمحصول در استان گیلان طی سال های زراعی یاد شده در مقایسه با تولیدکنندگان عمده ی جهانی دارای توان رقابت پذیری داخلی است . اندازه ی میانگین کوچک تر از واحد (٠/٥٢) شاخص بیانگر توان رقابت هزینه ای داخلی زراعت برنج دانه بلند پرمحصول در استان گیلان و مقادیر بزرگ تر از واحد شاخص توان رقابت هزینه ای صادراتی ( ) بیانگر عدم وجود توان رقابت صادراتی سامانه ی تولید برنج دانه بلند پرمحصول استان گیلان در مقایسه با سایر رقبای جهانی طی سال های مورد مطالعه است .
خلاصه ماشینی:
"پرسش های اصلی در این پژوهش عبارتند از : ١- آیا تولیدکننده ی برنج پرمحصول استان گـیلان در شرایط کنونی و با وجود انحراف در قیمت محصول و عامـل هـای تولیـد مـی توانـد در بازارهـای داخلی رق ابت کند؟ ٢- آیا برنج دانه بلند تولیدی استان گیلان در شرایط کنونی و با در نظر گرفتن قیمت دارای انحراف نهاده های داخلی، قادر به رقابت با ارقام مشابه وارداتی میباشد؟ مواد و روش ها وجود مشکلاتی چون ناکارایی رهیافت شاخص ها و محاسبه ی هر یک از شاخص هـا بـه گونـه ی جداگانه بمنظور تحلیل و تفسیر مزیت های نسبی، سبب ایجاد رهیافـت مـاتریس تحلیـل سیاسـتی * نخستین بار در سال ١٩٨١ به وسیله ی پژوهشگران آمریکایی بمنظـور *) شد.
مقادیر شاخص های و طی سال های مورد مطالعه ، همواره مقدار کوچک تر از واحد را داشته است و از این رو، میتوان گفت رشته فعالیت تولید برنج دانه بلند پرمحصول طی سال های زراعی ٨٣- ١٣٨٢ تا ٨٦- ١٣٨٥ ، همواره سودآورد بوده است ، اما مقادیر بزرگ تر از واحد شاخص توان رقابت هزینه ای صادراتی ( ) نشان دهنده ی وضعیت نگران کننده ی رقابتی در قیاس با تولیدکنندگان و رقبای اصلی در این حوزه است .
کشت صنعتی برنج و کاهش هزینه ی نیروی کار در زراعت ، کاربرد این محصول باید به عنوان مهم ترین راهبرد در اصلاح سامانه ی تولید برنج دانه بلند پرمحصول استان گیلان ، مورد بررسی قرار گیرد تا بتواند توان رقابت پذیری این محصول را در برابر ارقام مشابه خارجی بیش از پیش افزایش دهد."