چکیده:
دین داری پدیده ای است که از همان ابتدای پیدایش انسان ها در روند تحول جوامع تاثیرگذار بوده است و به موضوعی اساسی و مهم در روند زندگی افراد تبدیل شده است. امروزه نیز دین داری به عنوان عاملی موثر در جنبه های مختلف زندگی شناخته شده است لذا مقاله حاضر در نظر دارد آن را با توجه به فرآیند جامعه پذیری افراد و همچنین بررسی نقش عوامل اجتماعی و روان شناختی در این ارتباط به بررسی میزان دین داری بپردازد. جامعه آماری تحقیق را کلیه دانشجویان دانشگاه تبریز در تمامی مقاطع در سال تحصیلی 93-92 تشکیل می دهد که از بین آن ها، 402 نفر با استفاده از نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب، و داده ها جمع آوری شد. برای تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و آزمون آنالیز واریانس و آزمون تی و تحلیل مسیر استفاده شده است. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که بین سرمایه اجتماعی، سرمایه روان شناختی و جامعه پذیری با دین داری دانشجویان رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد؛ یعنی با افزایش هر یک از متغیرهای سرمایه اجتماعی، سرمایه روان شناختی و جامعه پذیری می توان به افزایش میزان دین داری دانشجویان کمک نمود. علاوه بر این، نتایج بیانگر وجود ارتباط مثبت و معنی داری بین ابعاد دین داری (تجربی، مناسکی و پیامدی) و ابعاد متغیرهای سرمایه اجتماعی و روان شناختی بود. نتایج تحقیق همچنین میانگین نمره دانشجویان را برای دین داری، متوسط رو به بالا ارزیابی نمود. بعد تجربی بیشترین میانگین را در بین ابعاد دین داری به خود اختصاص داده است. همچنین بر اساس نتایج تحقیق، دین داری بیشتر از همه از متغیر سرمایه اجتماعی متاثر است. بعد از آن نیز متغیرهای جامعه پذیری و سرمایه روان شناختی به ترتیب بیشترین نقش را در تبیین متغیر وابسته دارند. نتیجه تحلیل مسیر صورت گرفته نیز نشان داد که متغیر جامعه پذیری به صورت مستقیم 18/0 درصد بر متغیر وابسته و از طریق سازه های سرمایه اجتماعی و سرمایه روان شناختی 14/0 درصد و در کل نیز حدود 32/0 درصد بر میزان دین داری تاثیر گذاشته است. این نتایج همچنین بیانگر تاثیر مستقیم 40/0 درصدی متغیر سرمایه اجتماعی و 09/0 درصدی متغیر سرمایه روان شناختی بر میزان دین داری بوده است.
Religiosity has put its impact on societies' development from early times and holds a significant place in people's lives. Today، this phenomenon is still showing its effective role in various aspects of our living، and this article intends to explore its degree by relying on the role of social and psychological causes، keeping in mind the socialization process.
The research statistical population is the total number of Tabriz University students in 92-93 academic year، from which 402 people were selected through random stratified sampling. Data analysis was done based on Pierson correlation coefficient، variance analysis test and T test and path analysis.
The results show a positive and meaningful relation between social and psychological capitals and socialization on the one hand، and religiosity on the other. In other words، with an increase in any one of those factors، we can heighten religiosity among students. Besides، there is a meaningful and positive relation between religiosity dimensions (experience، ritual and consequential) and social and psychological variable aspects. It is also shown that students' degree of religiosity is medium and above. The experience dimension holds the highest mean among religiosity dimensions. Also، according to the research results، religiosity is mostly affected by social capital variable. Next come socialization and psychological capitals in order of importance that have the most important role in explaining the dependent variable. The conclusion is that socialization's direct effect on dependent variable is 18%، but through social and psychological capitals its effect is 14%، and in total it is about 32% upon the degree of religiosity. The evidence also shows the 40% direct effect of social capital variable، and 0/09% effect of psychological capital on religiosity.
خلاصه ماشینی:
مطالعه نقش مداخله گرایانه سرمایه اجتماعی و سرمایه روان شناختی در تأثیرگذاری فرآیند جامعه پذیری بر دین داری؛ مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه تبریز محمد عباس زاده مجتبی میرزایی چکیده دین داری پدیده ای است که از همان ابتدای پیدایش انسان ها در روند تحول جوامع تأثیرگذار بوده است و به موضوعی اساسی و مهم در روند زندگی افراد تبدیل شده است .
امروزه نیز دین داری به عنوان عاملی مؤثر در جنبه های مختلف زندگی شناخته شده است لذا مقاله حاضر در نظر دارد آن را با توجه به فرآیند جامعه پذیری افراد و همچنین بررسی نقش عوامل اجتماعی و روان شناختی در این ارتباط به بررسی میزان دین داری بپردازد.
نتیجه تحلیل مسیر صورت گرفته نیز نشان داد که متغیر جامعه پذیری به صورت مستقیم ٠/١٨ درصد بر متغیر وابسته و از طریق سازه های سرمایه اجتماعی و سرمایه روان شناختی ٠/١٤ درصد و در کل نیز حدود ٠/٣٢ درصد بر میزان دین داری تأثیر گذاشته است .
پیشینه تجربی با توجه به اینکه دین در جامعه ما در سطوح مختلف آن نفوذ پایداری دارد و در شکل دهی به کنش های افراد مؤثر است ، دانشمندان و اندیشمندان این عرصه ، توجه خاصی به موضوع دین داشته اند؛ که در اینجا به مرور برخی دیدگاه ها در این زمینه اشاره میکنیم : ربانی و گنجی (١٣٨٧) در تحقیق خود به بررسی رابطه دین داری با سرمایه اجتماعی پرداختند و پس از کنکاش در مسائل تحقیقی و سنجش ابعاد دین داری و سرمایه اجتماعی به وجود رابطه معنی دار، مستقیم و قوی بین دو مقوله فوق رسیدند.
(
, 
, 
)
