چکیده:
تاریخ پژوهی ترجمه ازجمله حوزههایی است که در سالهای اخیر توجه ترجمه پژوهان را به خود جلب کرده است . یکی از محورهای قابل بررسی در این زمینه نقـد ترجمـه اسـت که می توان آن را مهم ترین جلـوة «پیونـد نظریـه و عمـل ترجمـه » و آیینـه ای تمـامنمـا از هنجارهای حاکم بر تولید و پـذیرش ترجمـه در یـک کـشور دانـست . بـا توجـه بـه نبـود پژوهش های روشمند درزمینة چگونگی انجام نقـد ترجمـه در ایـران معاصـر، در پـژوهش حاضر سعی داریم تا با بررسی مبانی معناشناختی موردنظر منتقدان ترجمه در ایران قبـل از انقلاب، بخش کوچکی از این خلا را پر کنیم . در این پژوهش کـه بـه صـورت کتابخانـه ای انجام شده است ، مجلات سخن ، راهنمای کتاب، انتقاد کتاب و صـدف بـه عنـوان مجـلات تخصصی نقد، مرجع تحقیق قرار گرفتند. نتایج این بررسی نشان می دهد مبانی معناشناختی به کارگرفته شده در نقدهای ترجمه در قبـل از انقـلاب، بیـشتر تـابع خلاقیـت هـای فـردی منتقدان و نیز میزان دانش زبانی و آشنایی آنها با مبانی زبـانشناسـی روزگـار خـود بـوده است .
خلاصه ماشینی:
"رایس (٢٠٠٠) کوشیده است تا در مدل پیشنهادی خود، همة مـواردی را کـه بـه زعـم او در داوری ترجمه مؤثر هستند، موردتوجه قرار دهد و ازهمین رو، بررسی و تحلیل جامع متن مبـدأ از منظر عوامل زبانی و فرازبانی و مقابلة آن با ساختار متن ترجمه و نیز تأثیر عـادتواره ٧هـای منتقد در قضاوت نهایی او از ترجمه را مدنظر قرار داده است ؛ بدین منظور رایـس (٢٠٠٠) سـه مقولة اصلی را در مدل پیـشنهادی خـود بـرای نقـد ترجمـه تعریـف کـرده اسـت کـه هریـک زیرشاخه های مختلف مربوط به خود را دارند: مقولة ادبی (نوعشناسی متـون)، مقولـة زبـانی و مقولة فرازبانی که ازاین میان، مقولة زبانی در پژوهش حاضر موردنظر است .
هرچند پیش از انتشار این مجله ، سخن شالودة نقد ادبی در مطبوعـات را پایـه نهـاده بـود، امـا نمی توان آن را مجلة تخصصی نقد محسوب کرد؛ حالآنکه راهنمای کتاب اساسا اختصاص به مجلة نقد ادبی داشت و از همان ابتدا، هدف غایی و انگیزة اصـلی حـضور مطبوعـاتی خـود را معرفی آثار ارزشمند علمی و ادبی به دوستداران آگـاهی و نیـز دسـتمایه قـراردادن نقـد بـرای اصلاح اوضاع نابه سامان انتشار کتاب در کشور مطرح کرد: منظور انجمن کتاب از انتشار ایـن مجلـه نخـست کمکـی بـه دوسـتداران دانـش و فرهنگ و خوانندگان و پژوهندگانی است که درپی آنند تا بدانند چـه آثـاری در رشـتة مطلوب آنها منتشر می شود و ارزش این آثار چیست و کدامیک درخور مطالعه اسـت ."