چکیده:
این مقاله حاصل کندوکاو در این مسئله است که؛ آیا تأمل فلسفی در خصوص تکنولوژی هستهای، از تأمل عام فلسفی در باب تکنولوژی متمایز است یا خیر؟ و آیا چنین مطالعه خاصی میتواند بینشی در فلسفۀ تکنولوژی ارائه نماید؟ از دو رویکرد اصلی در فلسفه تکنولوژی؛ یعنی فلسفۀ کلاسیک تکنولوژی و فلسفۀ تکنولوژی پس از چرخش تجربی، نخست در چارچوب سنتهایی همچون مارکسیسم و پدیدارشناسی با توجه به کلیت یا ذات (و نه تفاوتهای انواع) تکنولوژی مدرن، به ارائۀ فراروایتهایی از تکنولوژی میپردازد. اما در فلسفۀ تکنولوژی با نگرش تجربی، ویژگیهای خاص تکنولوژیهای مختلف مورد دقت قرار میگیرد و نظریهپردازی، به بررسی تکنولوژی و توصیف دقیق آن میپردازد. ادعای این مقاله این است که براساس نگرش متأخر در فلسفه تکنولوژی و با معرفی و تحلیل ویژگیهای خاص تکنولوژی هستهای، میتوان فراروایتهای فلاسفه کلاسیک تکنولوژی را در چنین تحلیلی ارزش گذاری کرد. البته از آنجا که فلسفه کلاسیک تکنولوژی و بهویژه دیدگاه هیدگر دربارۀ تکنولوژی، رویکردی ذاتگرایانه است، از طریق مطالعه تجربی تکنولوژی هستهای، قابل تأیید یا طرد نیست. بنابراین این مقاله صرفا درصدد آن است که جنبههای سازگار فلسفه کلاسیک تکنولوژی با مورد خاص تکنولوژی هستهای و نیز مواردی از محدودیتهای این نگرش را در تحلیل تکنولوژی هستهای نشان دهد.
خلاصه ماشینی:
ملاحظات فلسفی در تکنولوژی هسته ای محمود مختاری چکیده این مقاله حاصل کنـدوکاو در ایـن مسـئله اسـت کـه ؛ آیـا تأم ل فلسـفی در خصـوص تکنولوژی هسته ای، از تأمل عام فلسفی در باب تکنولوژی متمایز است یـا خیـر؟ و آیـا چنین مطالعه خاصی میتواند بینشی در فلسـفۀ تکنولـوژی ارائـه نمایـد؟ از دو رویکـرد اصلی در فلسفه تکنولوژی؛ یعنی فلسفۀ کلاسیک تکنولوژی و فلسفۀ تکنولوژی پـس از چرخش تجربی، نخست در چارچوب سنت هایی همچون مارکسیسم و پدیدارشناسـی بـا توجه به کلیت یا ذات (و نه تفاوت های انواع ) تکنولوژی مدرن ، به ارائۀ فراروایت هایی از تکنولوژی میپردازد.
١. توسعۀ تاریخی تکنولوژی هسته ای برای تعریف تکنولوژی تعبیرهای مختلفی ارائه شده است (٢١١-٢١٠ :١٩٨٥ ,Kline): سخت افـزار (یا مصنوعات ) که شامل همه نـوع اشـیای غیرطبیعـی سـاختۀ بشـر؛ سیسـتم فنـی- اجتمـاعی تولیـد و فرآیند ساختن سـخت افـزار شـامل تجهیـزات و افـرادی کـه بـا تجهیـزات کـار مـیکننـد نیـز؛ دانـش ، فنون ، مهارت ها و رویه های انجام هر کار معین یا هرگونه روش شناسی معقول ؛ سیستم فنـی- اجتمـاعی استفاده از سـخت افـزار و بـه کـارگیری آن در جهـت بسـط توانـایی بهـره منـدی از جنبـه هـای مختلـف جهان پیرامون .
به عنوان مثال : تفاوت اصلی فرآیندها در یـک نیروگـاه هسـته ای بـا دیگـر نیروگاه های حرارتی تولید برق این است که ، در نیروگاه هسته ای، گرمای لازم برای تولیـد بخـار آب ، بـه جای اینکه از طریق انرژی شیمیایی سوخت تأمین شود از شکافت هسته ای که در داخل راکتـور صـورت میگیرد بدست میآید.