چکیده:
اهداف: دما اثرات انکارناپذیری بر فعالیت های طبیعی و انسانی بر جای می گذارد. هدف این تحقیق تعیین تغییرات دماهای حداکثر، پهنه بندی و مطالعه تغییرات زمانی و مکانی دماهای میانگین حداکثر ده ساله و فصلی و تعیین نقطه معنی دار افزایش یا کاهش دماهای حداکثر در ایران در فاصله سال های 2005- 1966 است؛ بنابراین ضرورت دارد تا متغیرهای دمای میانگین حداکثر و بالاترین دماها (دماهای مطلق) در ایران بررسی شود.روش: در این تحقیق دو متغیر فوق در 40 ایتگاه بررسی شد. برای ترسیم نقشه های هم ارزش از روش میانیابی عکس مربع فاصله (IDW) استفاده شد.یافته ها/نتایج: بررسی ها نشان داد که دمای حداکثر مطلق از دهه اول به چهارم دچار افزایش شده است، اما به طور کلی در سطح کشور کاهش یافته است. بررسی تغییرات دمای میانگین حداکثر نشان داد که دمای مناطق مختلف دچار افزایش شده است که این سیر در مناطق کوهستانی شمال و شمال غرب کشور کمتر از نواحی پست پهنه های مذکور بوده است.نتیجه گیری: نکته قابل توجه در بررسی تغییرات دمای حداکثر در فصل های مختلف این است که تقریبا شرایط دمایی دهه اول و سوم شبیه است و دهه دوم و چهارم نسبت به دهه های قبلی افزایش دما داشته اند. همچنین روند افزایشی دمای میانگین حداکثر در ایران در زمستان بیشتر و در پاییز کمتر ازسه فصل دیگر بوده که این امر می تواند یکی از راهکارهای شناسایی وقوع موج گرمایی در فصل سرد سال باشد .
خلاصه ماشینی:
نتیجه گیری: نکتۀ قابل توجه در بررسی تغییرات دمای حداکثر در فصل های مختلـف ایـن اسـت کـه تقریبا شرایط دمایی دهۀ اول و سوم شبیه است و دهۀ دوم و چهارم نسبت به دهه های قبلی افزایش دما داشته اند.
Gadgil & Dhorde ایستگاه ها مثل تبریز و تهران دارای روند افزایشی ضـعیف بـوده اسـت ، درحـالیکـه در تعـداد دیگری از ایستگاه های ساحلی مانند آبادان ، بندر انزلی و بنـدر لنگـه کـه نـرخ افزایشـی دمـای حداقل داشته اند، نرخ کاهشی دمای حداکثر به ابرناکی هوا مربوط میشود جهـانبخش و ترابـی (١٣٨٣) به بررسی پیش بینی تغییرات دما و بارش در ایران در فاصلۀ زمانی ١٩٩٦ تا ١٩٩٥ با استفاده از مدل فصلی میـانگین متحـرک تجمعـی ضـربی (SARIMA ) بـرای ٤١ ایسـتگاه سینوپتیک پرداختند.
عـلاوه بـر این طبقۀ ٣٣-٢٩ درجۀ سانتیگراد بیشترین سطح کشور را پوشش داده است و سـطح طبقـۀ ٣٧-٣٣ خیلی بیشتر شده اسـت کـه ایـن وضـعیت نشـان دهنـدة افـزایش دمـای دهـۀ اخیـر است / شکل ١١ تا ١٤- نقشۀ هم ارزش حداکثر مطلق در دورة آماری ٤٠ ساله (٢٠٠٥-١٩٩٦) مآخذ: نگارندگان ، ١٣٩٢ ٤.
مطابق (شکل ٢٤) در دهۀ سوم کمترین و بیشترین دمای حداکثر در فصل زمستان به ترتیب ٤ و بیش از ٢٠ درجۀ سانتیگراد بوده است که نسبت به دهۀ دوم یک درجۀ سانتیگراد کاهش دما داشته ایم و طبقۀ ١٦-١٢ درجۀ سانتیگراد بیشترین سطح کشور را پوشش داده است .