چکیده:
اسطوره ها برخاسته از کردارها و باورهایی هستند که روزگاری برای انسان ها مقدس بوده و با حیات دنیوی و روحانی شان ارتباط جدایی ناپذیر داشته اند. این اعمال و اعتقادات طی سده ها و هزاره ها در فرهنگ های مختلف به اشکال گوناگون حفظ شده اند و گاه به صورت اصلی و گاه با از دست دادن معنای نخستین خود و یافتن معنایی جدید، در آثار ادبی بازتاب یافته اند. کتاب اسرارالتوحید یکی از متون عرفانی است که برخی از اعتقادات اسطورهای در آن منعکس شده و منبع خوبی برای یافتن این گونه باورها است. در این مقاله با روش توصیفی – تحلیلی و با توجه به آرای اسطوره پژوهانی چون میرچا الیاده، کارل گوستاو یونگ، و جیمز فریزر برخی از این تفکرات و رفتارها از جمله موضوعاتی چون تشرف، افسون های شباهت و مجاورت، پیر، عدد هفت، ستردن مو، و نماد حلقه در این اثر بررسی شده اند.
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش با توجه به ضرورت شناخت هرچه علمی تر نحوه انعکاس باورهای اساطیری در فرهنگ و شیوه تفکر و زندگی مردم، به خصوص قشری که در زمره صوفیان و عرفا محسوب می شده و از آبشخور آیین ها و تفکرات اساطیری به صورت ناخودآگاه بهره فراوان بردهاند، این متن را که یکی از مهم ترین متون صوفیه است ، با توجه به دیدگاههای اسطورهپژوهانی همچون جوزف کمبل و میرچا الیاده و نیز چهارچوبهای طرحشده در کتاب شاخه زرین بررسی می کنیم .
در باب بررسی جلوههای اساطیری در آثار ادبی پژوهش های متنوعی انجام شده است که برای نمونه می توان به این موارد اشاره کرد: ١- مقاله «اسطوره در شعر نوگرایان» از حاکمی والا و منصوریان سرخگریه (١٣٨٥)، ٢- مقاله «تجلی اسطوره در شعر م.
(١٣٩٠) برخی پژوهش ها و مقالات چاپشده در نشریات علمی ، به لحاظ نوع نگرش مطرحشده در آنها که بررسی جلوههای ناآگاهانة اساطیر است ، با تحقیق حاضر در یک راستا قرار می گیرند که مهم ترین آنها عبارتند از: ١- مقاله «تحلیل ساختاری- اسطورهای حکایت غلام و بازرگان در مرزباننامه » از علی اکبری و روستایی (١٣٩٢)، ٢- مقاله «پژوهشی درباره سه اسطوره گیاهی در مثنوی معنوی» از اکبری گندمانی و عباسی (١٣٨٧)، ٣- مقاله «بناهای اساطیری و راز جاودانگی در اسطورههای ملی و مذهبی » از اکبری گندمانی و نیکوبخت (١٣٨٥)، و ٤- کتاب درباره قصه های اسطورهای از مینو امیرقاسمی .