چکیده:
در این مقاله، آموزش کتب مبانی جامعهشناسی از منظر معرفتشناسی علوم اجتماعی در ایران، در دوره 1377 تا پایان سال 1394 مورد مطالعه طولی(1) قرار گرفته است. این مقاله سعی دارد کتب جامعهشناسی را از منظر تاثیر شبکههای اجتماعی بر ساختارهای اجتماعی مورد تحلیل انتقادی قرار بدهد. به لحاظ نظری، از رویکرد ضرورت شیفت پارادایمی استفاده میشود چرا که این کتب کماکان به نیازهای رشته، پاسخ نمیدهند. به لحاظ روششناسی نیز به این نکته اشاره میشود که به لحاظ تاریخی کتب مبانی جامعهشناسی پس از شکلگیری این علم، در چهار دورة متفاوت منتشر شدهاند. بنابراین، تحلیل ما از این کتابها به عنوان واحد تحلیل نیز بر اساس این دورهها استوار است. همچنین، نوعی تحلیل محتوای مضمونی و تحلیل روایی از کتابها ارائه خواهد شد. به عبارت دیگر، مضامین و شیوة روایی کتب مبانی به عنوان واحدهای مشاهده انتخاب شدهاند. برخی نتایج نشان میدهند که با مقایسه تولیدات حوزه مبانی جامعهشناسی در طول 17 سال، میتوان گفت که نوعی گسست معرفت شناسانه بین آموزش جامعهشناسی در ایران و کشورهای دیگر دیده میشود. این کتب قابل مقایسه با ضرورتهای اجتماعی در ایران نیستند. به نظر ما بخشی از این نقص معرفتی را باید در مبانی آموزش جامعهشناسی یعنی در کتب مبانی جامعه شناسی جستجو کرد. شاهد این ادعا بازتولید مطالب قدیمی است که هنوز در سال 1394 در کتب مبانی دیده میشود.
خلاصه ماشینی:
"معیارهای اصلی که در این ارزیابی مضمونی مورد نظر هستند، به پرسشهایی معطوفاند، ازجمله: چه روایتی در کتابهای مبانی جامعهشناسی وجود دارد؟ بر روی چه عناصری و چگونه تأکید شده است؟ به چه میزان، مباحث اساسی جامعهشناسی را پوشش داده است؟ آیا توجه این کتابها به ارائۀ تعریف جامعهشناسی معطوف است یا اینکه با ارائۀ مثالها و شواهد قصد آن آموزش شیوههای تبیین جامعهشناختی مورد نظر است؟ آیا همچنان تعریف سنتی از جامعه ارائه میدهد یا ویژگیهای بومی و تغییرات فضای مجازی را در نظر میگیرد؟ فکر میکنیم بخشی از پاسخ به این پرسشها را میتوان با بیان حداقل و حداکثر انتظارات از کتابهای مبانی جامعهشناسی فراهم آورد.
نیکگهر برای اختصاص این حجم از کتاب به بحث دربارۀ تحقیقات چنین توجیه میکند: در بخش چهارم که از 3 فصل تشکیل شده است پس از مرور پیشینۀ تحقیق در جامعهشناسی و شرح ویژگیهای روش تحقیق در جامعهشناسی، تعدادی از تحقیقات بزرگ و پرآوازۀ جامعهشناسی را - که امروز به عنوان تحقیقات کلاسیک شناخته میشوند و آشنایی با آنها بر هر دانشجوی جامعهشناسی لازم است - معرفی کردهایم و تردیدی نداریم که مورد توجه دانشپژوهان علوم اجتماعی قرار خواهد گرفت.
مؤلف آن بهسبب علاقه به بحث دربارۀ بعضی از نهادها پرداخته و با ذکر اینکه بحث پیرامون نهادهایی چون مذهب و سیاست نیاز به تبحر بیشتر دارد و احتمال بدفهمی نسبت به آن وجود دارد، از طرح آنها اجتناب کرده است: آنچه در این کتاب از نظر خوانندگان عزیز میگذرد، مقدماتی از درس جامعهشناسی است که برای دانشجویان سال اول دانشگاه تهیه و تنظیم شده است.
com/college/titles/soc/context/ James Henslin, Essentials of Sociology.
do?page=discipline&dispnum=&keyfor=allsite&keyitem=all&keyword=null&keytype=null &resultfor=higheredu&resulttype=instructor&keyword_all=Sociology&keyword_isbn=Enter%20ISBN&pagefrom=search&disciplinenumber=14&product_isbn=9780495096351&contextelement=http://www.
do?page=discipline&dispnum=null&keyfor=allsite&keyitem=all&keyword=null&keytype=null&resultfor=higheredu&resulttype=instructor&keyword_all=Tischler&keyword_isbn=Enter%20ISBN&pagefrom=search&disciplinenumber=14&product_isbn=9780495093343&contextelement=http://www."