چکیده:
با توجه به کاستیهای رویکردهای سنتی در جستوجوی منابع پژوهش، ازجمله روشننبودن سنجههای کیفیت و نیاز به مستندسازی پژوهشهای حساس به معتبرترین آثار علمی، در سالهای اخیر اهمیت اتخاذ رویکردی قابل دفاع افزایش یافته است. در این نوشتار با اتخاذ رویکردی سامانمند و کمّی، پرارجاعترین منابع روششناسی پژوهش در علوم انسانی و علوم اجتماعی شناسایی میشود. در ابتدا با بهکارگیری پرکاربردترین واژههای کلیدی مرتبط با موضوع روششناسی پژوهش، با استفاده از نرمافزار پابلیش اور پریش (نگارش ۴.۱۴.۱)، جستوجوی اینترنتی در پایگاه گوگل اسکالر و مایکروسافت آکادمیک انجام شد که حاصل آن فهرستی افزونبر 131 هزار منبع علمی بود. پس از حذف دادههای همانند و دادههای نامرتبط و مرتبسازی دادهها بر اساس شمار ارجاع در سال، فهرستی از پرارجاعترین کتابهای نوین روش پژوهش تهیه و نتایج با یافتههای رویکرد سنتی و سامانمند کیفی در شناسایی کتب برتر تطبیق داده شد. یافتهها حاکی است که فهرست بهدستآمده با فهرستهای برآمده از روشهای دیگر اشتراک اندکی دارد؛ این در حالی است که کتب این فهرست تمامی معیارهای مدّون کیفیت در علم کتابشناسی را دارد. این مقاله با بررسی مزایا و معایب بهکارگیری شمار ارجاعات، بهعنوان معیاری برای گزینش، نتیجه میگیرد آمیزهای از دو روش سامانمند کمّیو کیفی نتایج اطمینانبخشتری ارائه میدهد. درنهایت، پیشنهادهایی برای بهکارگیری یافتهها برای تدوین کتب دانشگاهی در ایران ارائه شده است.
خلاصه ماشینی:
"روش وی برای یافتن، ارزیابی و تلخیص منابع و مآخذ دربرگیرندۀ مراحل ذیل است: ۱) مشخصکردن واژگان اصلی؛ ۲) جستوجو در منابع کتابخانهای و اینترنتی؛ ۳) یافتن حداقل ۵۰ مقاله و کتاب؛ ۴) بررسی سریع این منابع و گزینش مواردی که میتوانند در نگارش ادبیات پژوهش سودمند واقع شوند؛۵) آمادهسازی نقشۀ ادبیات پژوهش، یعنی دستهبندی منابع گوناگون بر پایۀ موضوع و نمایش آن نقشه بهصورت شکل و فلوچارت - این نقشه درواقع چکیدهای دیداری از پیشینۀ پژوهش است و میتواند روند تحول پژوهشهای گذشته و ارتباط آن با پژوهش در دست انجام و اهمیت این پژوهش را به صورتهای گوناگون مانند سلسلهمراتبی، فلوچارتی و یا دایرهای نشان دهد؛ ۶) تهیۀ خلاصهای از پژوهشهای مرتبط؛ ۷) پس از تلخیص منابع، خلاصهها با هم ترکیب و بر پایۀ مضمون دستهبندی و مرتب میشوند و در پایان خلاصهای از آنچه مرور شده است و برجستهترین موضوعات موردبحث ذکر میگردد.
جدول ۱ منابع برگزیدة دارای مرجعیت و جامعیت علمی در روش پژوهش علوم انسانی و اجتماعی رتبه بر پایۀ ارجاع کل تعداد ارجاعات کل از زمان انتشار اولین نسخه نام کتاب نویسندگان سال نشر انتشارات 1 40818 Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches JW Creswell 2013 4th edition Sage 2 18778 Social research methods A Bryman 2012 4th edition Oxford University Press 3 14046 The practice of social research E Babbie 2015 13th edition Wadsworth 4 8156 Practical research PD Leedy, JE Ormrod 2005 Merrill 5 5607 The comparative method: Moving beyond qualitative and quantitative strategies CC Ragin 2014 University of California Press ادامه جدول 1 رتبه بر پایۀ ارجاع کل تعداد ارجاعات کل از زمان انتشار اولین نسخه نام کتاب نویسندگان سال نشر انتشارات 6 4990 The good research guide: For small-scale social research projects: For small-scale social research projects M Denscombe 2010 McGraw-Hill 7 4749 Research methodology: methods and techniques CR Kothari 2011 New Age International 8 4573 Research methods knowledge base WMK Trochim, JP Donnelly 2001 anatomyfacts."