چکیده:
از دستاوردهای نقد ادبی آگاهی از کیفیت و نقاط ضعف و قوت منابع علمی است. کتاب مختارات من الشعر العربی الحدیث، به کوشش مصطفی بدوی، حاوی گزیدههایی از اشعار معاصر عربی است که علاوهبر ارائة مقدمهای ارزشمند در شرح و تحلیل جریانها و مکاتب ادبی، به معرفی شاعران برجستة هر مکتب و ارائة نمونههایی از اشعار آنان پرداخته است. محور کار نویسنده توجه به جریانهای ادبی و تقسیم شاعران بر مبنای گرایشهای ادبی آنان است. مقالة حاضر ضمن معرفی این کتاب، آن را در دو محور شکلی و محتوایی بررسی و نقد میکند؛ سپس بر اساس شاخصهای مهم نقد و ارزیابی کتاب، میزان تناسب و میانگین موفقیت کتاب را در هر شاخص با ترسیم جدول و نمودار نشان میدهد. مولف نمونههای اشعار را بسیار هوشمندانه انتخاب کرده که بیانگر خلاقیت و تسلط وی بر شعر معاصر عربی است. ولی از آنجا که هیچیک از آثار و نگاشتههای موجود را نمیتوان فراتر از دایرة نقد و ارزیابی یافت، این کتاب با همة جنبههای مثبت، معایب و کاستیهایی دارد؛ مانند فقدان شرح و تحلیل اشعار، بیتوجهی به شعر مقاومت، ارجاع ندادن به منابع و نداشتن پاورقی. بنابر بررسی نگارندگان این مقاله، کتاب شذرات من النظم و النثر فی العصر الحدیث تا حد بسیاری پاسخگوی این کاستیهاست و پیشنهاد میشود کتاب جدیدی که نقاط مثبت هر دو کتاب در آن باشد تالیف شود.
خلاصه ماشینی:
"مقدمة نویسنده حاکی از ذوق بسیار وی در حوزة نقادی و آگاهیاش از روند شعر عربی است؛ ولی با توجه به اینکه در کتاب حاضر مبنای اصلی بدوی در برگزیدن شاعران و اشعار آنها، جریانهای شعری بوده است، جا دارد که نویسنده به تجزیه و تحلیل بیشتری در این زمینه بپردازد و نگارش 16 صفحه مقدمه برای چنین کتابی با این حجم کافی بهنظر نمیرسد.
چنانکه در مقدمه ذکر شد، از آنجا که کتاب مختارات من الشعر العربی الحدیث بهعنوان یک منبع درسی دانشگاهی در تدریس ادبیات معاصر، بهویژه متون نظم معاصر عربی کاربرد دارد، نگارندگان در نظر دارند این کتاب را بر اساس شاخصهای ارزیابی کتب درسی دانشگاهی بررسی کنند تا مشخص شود که کاربرد چنین کتابی برای این عنوان درسی مناسب است یا نه؟ به همین منظور، در جدولهای ذیل پنج بخش ذکرشده در کتاب مختارات ارزیابی خواهد شد.
هر دو کتاب در صورت رفع نواقص موجود، که به آنها اشاره شد، اگر با یکدیگر ترکیب شوند، منبع غنی و باارزشی حاصل خواهد شد؛ بدین معنی که مقدمۀ ارزندة کتاب مصطفی بدوی، جامعیت مطالب، تقسیمبندی فصلها بر اساس مکاتب شعری و ذکر منظم نام شاعران، اگر به شرح و تحلیلهای کتاب شذرات اضافه شود و با سبک نگارش و ارائۀ مطالب این کتاب نوشته شود، به کتابی مناسب و درخور، یا بهعبارت دیگر، به مناسبترین کتاب برای تدریس درس متون نظم معاصر عربی تبدیل میشود."