چکیده:
مقدمه : امروزه، اعتیاد از مشکلات اجتماعی اساسی اسـت . عوامـل مختلفـی در گـرایش افـراد، به خصوص جوانان به سوءمصرف مواد تاثیر دارند. اعتیـاد والـدین و بـه خـصوص اعتیـاد پـدر خانواده ممکن است باعث آشفتگی و گرایش دیگر اعضای خانواده به اعتیاد شود؛ با این حـال در این خانوادهها، افرادی وجود دارند که در برابر این مشکل ، مقاومت می کنند. آنها با وجـود داشتن پدر معتاد، دچار سوءمصرف مواد نمی شـوند، و در اصـطلاح در برابـر اعتیـاد ناشـی از داشتن پدر معتاد، تابآوری دارند. مطالعات بسیاری در خانوادهها، نقش پیـشگیرانة نظـارت و صمیمیت والدین را در برابر اعتیاد و دیگر انحرافات اجتماعی نشان دادهاند. اکنون می خـواهیم بررسی کنیم که آیا سازههای متناظر با نظـارت و صـمیمیت والـدین در جامعـه ، یعنـی کنتـرل اجتماعی و حمایت اجتماعی نیز با تابآوری در برابر سوءمصرف مـواد در پـسران دارای پـدر معتاد مرتبط است یا نه . روش: در طول پژوهش مورد ـ شاهدی در دو گروه، گروهی افراد معتـادی کـه پدرشـان هـم معتاد بود (گروه غیرتابآور یا شاهد) و دیگری، برادرهای غیرمعتاد آنهـا (گـروه تـابآور یـا مورد همتا شده)، پرسش نامه های کنترل اجتمـاعی و حمایـت اجتمـاعی اجـرا شـده اسـت . در تحلیل دادهها از آزمونهای مربع خی و تی مستقل و رگرسیون لجیستیک استفاده شد. یافته ها: کنترل اجتماعی و حمایت اجتماعی در گروه تابآور به طور معنی داری بیش تر از گروه غیرتابآور بود (٠٠٠١>p). رگرسیون لجیستیک نـشان داد کـه سـه بعـد از کنتـرل اجتمـاعی (نظارت اجتماعی و نوع نگرش به مواد و نحوة استفاده از اوقات فراغت پیش بینـی کننـدههـای معنی دار تابآوری در برابر سوءمصرف مواد است . بحث : تابآوری در برابر سوءمصرف مـواد در پـسران دارای پـدر معتـاد، تحـت تـاثیر کنتـرل اجتماعی قرار دارد.
خلاصه ماشینی:
رگرسیون لجیستیک نـشان داد کـه سـه بعـد از کنتـرل اجتمـاعی (نظارت اجتماعی و نوع نگرش به مواد و نحوة استفاده از اوقات فراغت پیش بینـی کننـدههـای معنی دار تابآوری در برابر سوءمصرف مواد است .
بنیاد نظری این تحقیق ، مبتنـی بـر مـدل هـای مختلـف تـاب آوری و متغیـر حمایـت اجتماعی و مطالعة مبتنی بر دو مدل تأثیر مستقیم و غیرمستقیم (فرضـیة ضـربه گیـر) اسـت ، و برای تبیین تأثیر متغیر کنترل اجتماعی از نظریة هیرشی استفاده شده است .
واترفیلد در بررسی عوامل اجتماعی تاب آوری و خـودداری از سـوءمـصرف مـواد در نوجوانان ، به این نتیجه رسید که ورزش و فعالیت های ورزشی ممکـن اسـت تـا حـدودی عامل محافظ در برابر مصرف سیگار باشـد؛ امـا ایـن نتیجـه دربـارة الکـل و مـواد دیگـر، به خصوص در مردان معنی دار نبود.
با توجه به این که گسترش عوامل تاب آوری در فرهنگ های مختلـف متفاوت است (گوتنبرگ ٢، ٢٠٠٠؛ به نقل از: الیابت ٣ و همکاران ، ٢٠١٠)، پژوهش حاضر با در نظر گرفتن این اصل کلیدی ، برای اولین بار، ارتباط دو متغیـر کنتـرل اجتمـاعی و حمایـت اجتماعی را با تاب آوری در برابر مصرف مواد، در دو گروه مورد و شاهد که با هم برادر و پدر آن ها وابستگی به مواد دارد، مطالعه می کند.
فرضیة چهارم این پژوهش این است که «نوع نگرش به مواد مخدر تا بیست سالگی ، در افراد تاب آور و غیرتاب آور، در برابر سوءمصرف مواد، تفاوت معنی داری دارد».