ارزیابی تاب آوری اقتصادی کاربری اراضی شهری (نمونه موردی: منطقه 1 تهران) مقاله

شهرها اغلب محل تراکم بسیار زیاد جمعیت و پدیده¬های انسان¬ساخت هستند. به همین دلیل در صورت نبود آمادگی برای مقابله با زلزله، اگر این بلا رخ دهد احتمال بروز خسارات جانی و مالی بالا است. از طرف دیگر اینکه مردم چگونه برای مقابله،‌ واکنش یا فائق آمدن بر فشار طبیعی، فشارتکنولوژیکی و یا هر گونه فشار زیاد مهیا شوند، مرتبط با این موضوع است که پس از وقوع یک بلای بزرگ آن جامعه به چه میزان قادر است خود را به حالت اول بازگرداند. در این راستا پرداختن به تاب آوری اقتصادی کاربری اراضی شهری اهمیت و ضرورت پژوهش حاضر را روشن می کند. هدف کلی از پژوهش حاضر، بدست آوردن عوامل تاثیرگذار در میزان تاب آوری اقتصادی کاربری اراضی شهری و تعیین میزان اهمیت نقش هر یک از این عوامل و بررسی آن ها در منطقه ی 1 شهر تهران می باشد. روش تحقیق این پژوهش توصیفی تحلیلی، و ماهیت آن کاربری است. در این پژوهش، ابتدا چارچوب نظری تحقیق از طریق جمع آوری اطلاعات از طریق مطالعات اسنادی صورت پذیرفت. در ادامه به منظور بررسی میزان تاب¬آوری اقتصادی کاربری اراضی، براساس نظرات کارشناسان و بررسی پژوهش¬های قبلی، معیارها و زیرمعیارهای تاب آوری تعیین گردید. سپس مقایسات زوجی شاخص ها به کمک 15 نفر از اعضای هیئت علمی و کارشناسان متخصص که در حوزه ی برنامه ریزی محیط زیست، برنامه ریزی شهری، برنامه ریزی روستایی و شهرسازی تخصص داشته اند، صورت پذیرفته است. همچنین به منظور ارزیابی و بررسی نهایی از روش FAHP، سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS)، Idrisi و Topsis بهره گرفته شده است. در نهایت، ارزیابی ها و بررسی ها نشان داد که میانگین تاب آوری نواحی منطقه ی 1 شهرداری تهران معادل 0/48 است.

"این پژوهش به دنبال آن است که براساس مطالعات و بررسی‌های انجام‌شده اولا مهم‌ترین معیارهای تاثیر‌گذار بر میزان تاب‌آوری اقتصادی کاربری اراضی شهری را شناسایی کرده، ثانیا با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی و منطق فازی، محدوده‌ مورد مطالعه را مورد سنجش و ارزیابی قرار دهد. 6- یافته‌های تحقیق جهت ارزیابی و تعیین میزان تاب‌آوری اقتصادی کاربری اراضی منطقه یک تهران گام‌های زیر طی شده است: 6-1- گام اول: تحلیل نقش و تعیین معیارهای اقتصادی کاربری اراضی برای بررسی تاب‌آوری در این مرحله برای6 متغیر تحقیق، فرض‌هایی مورد بررسی قرار می‌گیرد: کاربری‌های تجاری از یک سو باعث اشتغال‌زایی و از سوی دیگر سرزندگی و پویایی را برای فضاهای شهری به ارمغان می‌آورند. بیشتر= تاب‌آوری بیشتر، آسیب‌پذیری کمتر</TD> <TD>بیمه</TD> <TD>هر چه درصد پوشش بیمه بیشتر باشد= تاب‌آوری بیشتر، آسیب‌پذیری کمتر</TD> <TD>اشتغال</TD> <TD>هر چه درصد اشتغال بیش‌تر = تاب‌آوری بیشتر، آسیب‌پذیری کمتر</TD> <TD>بیکاری</TD> <TD>هر چه نرخ بیکاری بیشتر= تاب‌‌آوری کمتر، آسیب‌پذیری بیشتر</TD> <TD>جمعیت فعال اقتصادی</TD> <TD>هر چه جمعیت فعال اقتصادی بیش‌تر= تاب‌آوری بیشتر، آسیب‌پذیری کمتر</TD> 6-2- گام دوم: به‌دست آوردن وزن معیارهای اقتصادی کاربری اراضی پس از تعیین معیارهای موثر بر میزان تاب‌آوری اقتصادی، به علت عدم قطعیت موجود در فضاهای شهری برای تصمیم‌گیری‌ها، از اعداد فازی مندرج در جدول (3) کمک گرفته شد، تا براساس این اعداد فازی و با استفاده از تکنیکFAHP مقایسه‌های زوجی بین معیارها توسط کارشناسان (15نفر از اعضای هیت علمی و کارشناسان متخصص که در حوزه برنامه‌ریزی محیط زیست، برنامه‌ریزی شهری، برنامه‌ریزی روستایی و شهرسازی تخصص داشته‌اند) صورت گرفته شود (جدول 4)."