چکیده:
پرسش از ارزش زندگی از مهم ترین دغدغه های انسان به ویژه در عصر حاضر است . مسئله ارزشمندی زندگی زیرمجموعه معنای زندگی است . مقصود از معنـای زنـدگی گـاهی هـدف از خلقت انسان است و گاهی مقصود کارکرد آن و گاهی به معنای ارزشمندی زندگی اسـت . آیـا زندگی ارزش زیستن دارد؟ در این مقاله به ارزشمندی زندگی از نگاه طبیعت بـاوران و مرحـوم علامه که از فراطبیعت باوران است ، می پردازیم . در ایـن پـژوهش نظریـات طبیعت بـاوران بـا نظریه فرا طبیعت باور و خدامحور علامه مقایسه شده است ؛ علامه زندگی بدون اعتقاد به خدا و جاودانگی انسان با تداوم زندگی پس از مرگ را پوچ و فاقد ارزش می داند. به نظـر نگارنـده ارزش و ارزشـمندی زنـدگی امـری مشـکک و ذومراتـب اسـت . طبیعت بـاوران همچـون فـرا طبیعت باوران و خدامحوران در تلاش اند به مراحلی از ارزشمندی زندگی دست یابند، هـر چنـد ارزش زندگی بدون باور به خدا و جاودانگی انسان در قیاس با ارزشمندی زندگی با باور به خدا و جاودانگی بشر بسیار اندک و ناچیز است .
خلاصه ماشینی:
آن گـاه کـه انسـان بـه تبیـین مکانیکی عالم روی آورد، به تدریج منکر هـدف و غایـت شـد و از مهم تـرین مسـائلش ، مسئله معنا و ارزشمندی زندگی انسـان بـود و اینکـه انسـان چـرا بایـد زنـدگی کنـد؟ و شگفت تر اینکه برای برخورداری از این زندگی چرا باید متحمل درد و رنج شود؟ اندیشمندان تلاش کردند تا از زوایای مختلف به این پرسش پاسخ دهند و روشن سـازند که زندگی انسان معنادار است و ارزش زیستن دارد.
از منظـر علامـه طباطبـایی، خـدای متعال از آفرینش انسان هدفی داشته است و چون انسان از یـک سـو اشـرف مخلوقـات است و توان تحصیل سعادت ، لقای الهی و حیات طیبه را دارد و فطرت او نیز به همـین ، حکم می کند و از دیگر سو، مجموعـۀ آفـرینش ، منسـجم و مـتلائم الاجـزا و الابعـاض است ، در صورتی که آدمی هدف خـدا را از آفـرینش انسـان ، هـدف خـود قـرار دهـد، از حمایت اجزای آفرینش برخوردار می شود و در نهایت به زنـدگی و حیـاتی دیگـر دسـت می یابد و در صورت غفلت از این هـدف ، گرفتـار زنـدگی و معیشـتی سـخت و ضـنک می گردد و برای زندگی خـود معنـایی نمی یابـد.
(هاپ واکر، ١٣٨٦: ١٣٨-١٣٧) نتیجه گیری از مجموع آنچه بیان شد مـی تـوان بـه ایـن نتیجـه دسـت یافـت کـه نظریـه های ١١٦ طبیعت گرا بر این باور است که قابلیت ها و امکانات ارزشمندی در این جهان وجـود دارد که می توان با جعل آنها برای کل زندگی و یا تک تک آنات و لحظه های آن بـه زنـدگی خود معنا و ارزش بخشید؛ البته این نظریه ها غالبا انکار نمی کننـد کـه وجـود خداونـد یـا جاودانگی می تواند به زندگی آدمی معنای دیگری بدهد.