چکیده:
درحالی‌که دیدگاه مسلط رابطۀ ضروری میان گسترش دسترسی به رسانه‌های دیجیتال و بسط ظرفیت‌های استقرار و تثبیت دموکراسی قائل است، تجربۀ انقلابهای عربی، نتایجی خلاف این دیدگاه خوش‌بینانه پیش روی ما قرار می‌دهد. مقاله نشان می‌دهد که رسانه‌های دیجیتال در مراحل مختلف تحولات کشورهای عربی، تأثیرات مختلفی برجای گذاشته‌اند. در مرحلۀ فروپاشی رژیم‌های اقتدارگرا، این تأثیر بسیار سریع و شدید بوده است؛ در مرحلۀ شکل‌گیری نظم بدیل دموکراتیک، این تأثیرگذاری اندک بوده و در نهایت در مرحلۀ آخر، از قابلیت‌های این شبکه‌ها به‌عنوان ابزاری در خدمت نفرت‌پراکنی قومی و دینی و تشدید خشونت استفاده شده است. براساس الگوی «دولت‌های ضعیف- جوامع قوی» نشان دادهایم که چگونه ضعف ساختاری دولت و وجود یک جامعۀ به‌شدت پراکنده، فاقد انسجام و «قوی» در خاورمیانه باید به‌عنوان کلید درک تأثیرگذاری سریع و شدید سیاست دیجیتال در مرحلۀ فروپاشی رژیم‌های اقتدارگرای عرب و بدل شدن این ابزارها به عنصر تشدیدکنندۀ روند تباهی سیاسی این کشورها در مرحلۀ انحطاط انقلابهای عربی لحاظ شود.
The digital revolution as a great transformation is leading to the formation of new spaces for the political action. this paper was intended to criticize the viewpoint which would uncritically consider digital politics to be the bedrock for the creation of general area and the formation and establishment of democracy finally. In contrast to this optimistic approach, the experience of Arab revolutions indicated that both digital tools and social networks caused various impacts during the different phases of such experiences. The impacts were quick and severe when the Arab authoritarian regimes started to collapse, and they dwindled away in the formation phase of the alternative democratic system. Finally, the capabilities of such networks were misused as a tool to spread the ethnic and religious hatred and to escalate violence. It has been argued that the diversity of results caused by the promotion of digital politics in various states had to be analyzed as a consequence occurring when the social structure and certain politics of each society would face this phenomenon. According to the theory of "weak states-strong societies", it was demonstrated how the structural weakness of states and a completely dispersed and incoherent society in the Middle East had to be considered the key to understanding the quick and severe impact of the digital politics in the collapse phase of Arab authoritarian regimes. It was also indicated why such tools would become the factors intensifying the process of political decay in such countries when their revolutions were derailed.
خلاصه ماشینی:
براساس الگوی «دولت های ضعیف - جوامع قوی» نشان دادهایم که چگونه ضعف ساختاری دولت و وجود یک جامعة به شدت پراکنده، فاقد انسجام و «قوی» در خاورمیانه باید به عنوان کلید درک تأثیرگذاری سریع و شدید سیاست دیجیتال در مرحلة فروپاشی رژیم های اقتدارگرای عرب و بدل شدن این ابزارها به عنصر تشدیدکنندة روند تباهی سیاسی این کشورها در مرحلة انحطاط انقلابهای عربی مدنظر قرار گیرد.
١. رسانه های دیجیتال و تجربة انقلاب های عربی درحالی که سال ها بحث دربارة نبود استعداد لازم برای شکل گیری دموکراسی های قابل اعتنا در خاورمیانه رواج داشته است (واتربوری ، ١٣٩١؛ ٢٨٩-٢٠٠٩:٢٦٣ ,Diamond)، در سال های ٢٠١٠ و ٢٠١١ جهان شاهد جنبش هایی قدرتمند بود که به برانداختن چهار دیکتاتور عرب و بحران چند دولت اقتدارگرای عرب دیگر منجر شد؛ تحولی که عده ای از آن به عنوان «موج چهارم دموکراتیزاسیون » یاد کردند (٢٠١٣ ,Howard and Hussain).
در فرایندی که ستایشگران جهانی شدن و گسترش استفاده از فناوری های دیجیتالی مهم ترین نتیجة این تحولات را کاهش کنترل دولت ها بر شهروندان خود و شکل گیری جامعة مدنی جهانی می دانند، طبعا می توان چنین تحلیل کرد که بسط سیاست دیجیتال به راحتی می تواند به عاملی برای تشدید بحران سیاسی ، شکل گیری دولت های شکننده و شکست خورده در جهان سوم بدل شود.
(
, 
, 
)
