چکیده:
امنیت ملی در دوره حکومتهای پساوستفالیایی از مهمترین حوزههای موردتوجه بهشمار میآید. آیین نظامی، چگونگی شرکت نیروهای نظامی در لشکرکشیها، عملیات، نبردها و درگیریها را بهطور مختصر بیان میکند. درواقع آیین نظامی، راهنمای اعمال نظامی است و شامل قواعد سریع و تغییرناپذیر نمیشود، بلکه یک چارچوب عمومی برای نیروهای نظامی است که به استاندارد شدن عملیات نظامی و آمادگی نیروها کمک میکند. روسیه در جایگاه وارث امپراتوری شوروی، با توجه به مشکلات بسیاری که در جمهوریهای پیرامونی و غرب دارد، آیین نظامی خود را سامان میدهد. این آیین نهتنها در دوران اتحاد شوروی، بلکه پیش از آن هم در این کشور بسیار اهمیت داشته است. تفاوت آیین نظامی پس از فروپاشی شوروی با آیین دوران امپراتوری، این است که انعطافپذیر شده است و شاهد تغییر ماهیت «سند نظامی» یا «آیین نظامی» فدراسیون روسیه از هنگام انتشار نخستین نسخه رسمی آن، تا جدیدترین نسخه آن هستیم. آیین نظامی روسیه ازجمله سندهای راهبردی مهم در این کشور است که افزونبر جهتگیریهای نظامی، نوع نگاه سیاستگذاران این کشور را در مناسبات خارجی نیز بازتاب میدهد. پرسش اصلی این نوشتار این است که عوامل دگرگونی در آیین نظامی فدراسیون روسیه چیست؟ فرضیه نویسندگان این است که عوامل داخلی، منطقهای و بینالمللی سبب دگرگونی در آیین نظامی روسیه شدهاند. نویسندگان مقاله، بررسی خود را به روش توصیفیـتحلیلی و با استفاده از کتابها و مقالههای فارسی و انگلیسی در این زمینه و بهرهگیری از اسناد امنیتی روسیه از منابع اینترنتی انجام دادهاند.
خلاصه ماشینی:
از سوی دیگـر، تشدید نگرانیهای امنیتی مسکو از اهداف غرب در مورد منافع روسیه ، مانند گسترش نـاتو بـه شرق ، استقرار سامانه سپر دفاع موشکی در مرزهـای روسـیه و حمایـت غـرب از «انقلاب هـای رنگی» در کشورهای پیشین اتحاد شوروی، سبب شد بار دیگر مانند دوران جنگ سرد، رویکرد 1 نظامی در مقابل غرب در مسکو تقویت شود.
این سند کـه ترسیم کننده جهت گیریها و سیاست های دفاعیـنظامی روسیه است ، حوزه هـای دیگـر را هـم تحت تأثیر قرار میدهد و علاوه بر منافع ملی ٢ روسیه ، بر ترتیبات امنیتی منطقـه ای و سیاسـت امنیتیـنظامی غرب نیز تأثیرگذار است .
National Interest اختیار داشت و از سوی دیگر، نگرانیهای امنیتی مسکو از اهـداف غـرب در گسـترش نـاتو١ به سوی شرق و مرزهای فدراسیون روسیه ، سبب شد که این کشـور بـار دیگـر ماننـد دوران شوروی، دیدگاه و رویکرد نظامی را در برابر تحولات پیرامون خود، مورد توجه قرار دهد.
با توجه به تهدیدهای نظامی موجود علیه امنیت ملی روسیه ، این کشور تـاکنون چهـار مجموعه آیین نظامی در سال های ١٩٩٣، ٢٠٠٠، ٢٠١٠ و ٢٠١٤ طرح و تدوین کرده است .
در نخستین آیین نظامی روسیه (١٩٩٣) با توجه بـه غرب گرایی حاکم بر سیاست خارجی روسیه و وجود تهدیدهای امنیتی برای این کشـور کـه بیشتر ناشی از بحران های داخلی بـود، و منازعـات قـومی و واگرایـیهـای محلـی در داخـل روسیه ، امکان بروز هرگونه مناقشه نظامی خارجی منتفی دانسـته مـیشـد.
در این سند، روسیه استفاده از نیروهای نظامی برای دفـع تجـاوز در برابر خود و متحدانش را حق خویش میداند و حفظ امنیت روس هـای خـارج از روسـیه نیز در آن بسیار مهم ارزیابی شده است .