چکیده:
موضوع این پژوهش بررسی کنشهای گفتاری در بخش تفسیر عرفانی کشفالاسرار و عدهالابرار است. شیوۀ پژوهش بر پایۀ نظریۀ جان راجرز سرل و طبقهبندی پنجگانۀ او از کنشهای گفتاری و نمونهبرداری سیستماتیک از پارهگفتارها قرار دارد. تحلیل دادهها نشان میدهد که بیشترین بسامد را کنشهای اظهاری با حدود 55% از کل کنشها دارد و قصد آن بیان باورهای صوفیانۀ میبدی است که اغلب از زبان خداوند و مشایخ طریقت بیان میشود. پس از آن کنشهای عاطفی با 26% قرار دارد که که از زبان خداوند نقل میشود و قصد آن فراخوانی عواطف مخاطب و اقناع است. پس از آن کنشهای ترغیبی با 15% فراوانی قرار میگیرند. بسامد کمتر کنش ترغیبی نشان میدهد که قصد ترغیب مخاطب و تبلیغ صریح چندان مورد توجه صوفیان بزرگ نیست و کمتر کاربرد دارد. در مرتبۀ چهارم، کنشهای تعهدی با 2% هستند که قصد دارند، مهر و بخشش الهی را از زبان خداوند تعهد کنند. سرانجام کنشهای اعلامی هستند با کمتر از 1% از اصول دین، از زبان خداوند و قرآن سخن میگویند. تحلیل کنشهای گفتاری، موضع پنهان میبدی را نسبت به جریانهای فکری دورانش بازمیتاباند و حضور او را در گیرودار جدال میان اهل شریعت و اهل طریقت و همچنین جدال میان فرقههای صوفیه اهل عشق و اهل زهد در هرات قرن ششم نشان میدهد نیز، نگرش انتقادی او را به جریانهای فکری روزگارش آشکار میسازد و بالأخره راهبرد گزیدۀ میبدی را در جمعآوری، حفظ و سامان دادن به یک نظام فکری منسجم از اندیشههای مشایخ پیشرو صوفیه مینمایاند.
خلاصه ماشینی:
بازتاب شرایط اجتماعی در تحلیل کنش هایگفتاری تفسیر عرفانی کشف الاسرار * سوسن جبری دانشیار دانشگاه رازی مریم جعفری کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی چکیده موضوع این پژوهش بررسی کنش های گفتاری در بخش تفسیر عرفانی کشف الاسرار و عده الابرار اسـت .
تحلیل داده ها نشان میدهد که بیشترین بسامد را کنش های اظهـاری با حدود ٥٥% از کل کنش ها دارد و قصد آن بیان باورهای صوفیانۀ میبدی است که اغلب از زبـان خداونـد و مشایخ طریقت بیان میشود.
محمدرضا پهلوان نژاد و لیدا اصطهباناتی(١٣٨٧) در «بررسـی کنش های گفتار در سخنرانی های رؤسای جمهور ایران و آمریکا شهریور ١٣٨٥، سازمان ملـل » و در رسـالۀ کارشناسـی ارشـد لیـدا اصـطهباناتی(١٣٨٦) بسـامد کـنش اظهـاری و ترغیبـی در سـخن سیاستمداران را تحلیل کرده و به این نتیجه رسیده انـد کـه قصـد آنـان بیـان نظراتشـان و ترغیـب مخاطبان به پذیرش دیدگاه هایشان بوده است .
در این پژوهش نیز با به کارگیری نظریۀ کنش گفتار جان سـرل ، متن تفسیر عرفانی کشف الاسرار ابوالفضل رشیدالدین میبدی برای دست یابی به چنـدوچون حضـور کنش های گفتاری در متن و تحلیل چگونگی بازتاب شرایط اجتماعی در آن بررسی شد و از دیدگاه این نظریه ، با تأمل در متن پاره گفتارها و محتوای گزاره های آن ، کنش هایگفتـاری بـه دسـت آمـده طبقه بندی شد.
در این پژوهش به شیوة جـان سرل که بر پایه نظریۀ جان آستین قرار دارد، افعال بیانگر کنش های گفتاری به پنج دستۀ اظهاری، اعلامی، تعهدی، ترغیبی و عاطفی تقسیم شده است .
(
, 
, 
)
