چکیده:
هدف: مراكز توانبخشي روزانه تلاش مي كنند تا با ارائه خدمات مراقبتي روزانه به سالمندان و بهبود توانايي هاي عملكردي ايشان از ورود غيرضروري آنها به مراكز اقامتي شبانه روزي جلوگيري نمايند. هدف كلي از اين مطالعه، بررسي اثربخشي خدمات مراقبتي روزانه مركز جامع توانبخشي كهريزك كرج بر «فعاليتهاي روزمره زندگي» سالمنداني بود كه از سال 1389 به مدت 6 ماه از خدمات مذكور استفاده كرده بودند.
روش بررسي: اين مطالعه از نوع پيش آزمون- پس آزمون بود كه بر اساس اطلاعات موجود در پرونده هاي 71 نفر از سالمندان مراجعه كننده به مركز انجام گرفت. روش نمونه گيري تمام شماري بود و از شاخص بارتل و مقياس لاوتون به عنوان ابزارهاي مطالعه استفاده شد. سپس نمرات ارزيابي هاي «فعاليتهاي روزمره زندگي پايه» و «فعاليتهاي روزمره زندگي با ابزار» آنان، پيش و پس از ارائه خدمات مراقبتي روزانه مركز با يكديگر مقايسه شدند.براي تحليل داده ها از آمار توصيفي، تي تست، تحليل واريانس و تحليل كوواريانس استفاده شد. در كليه موارد p- value<0.05 معني دار در نظر گرفته شد.
يافته ها: ميانگين نمرات ارزيابي «فعاليتهاي روزمره زندگي پايه» سالمندان مورد مطالعه، پس از دريافت خدمات مراقبتي روزانه با پيش از آن، اختلاف معناداري نشان نداد (095/0=P-value) در حالي كه ميانگين نمرات ارزيابي «فعاليتهاي روزمره زندگي با ابزار» ايشان، پس از دريافت خدمات مراقبتي روزانه با پيش از آن، اختلاف معناداري نشان داد(001/0>P-value). بالا بودن نمرات ارزيابي «فعاليتهاي روزمره زندگي پايه» سالمندان مورد مطالعه(70 درصد از افراد مورد بررسي از حداقل وابستگي برخوردار بوده اند و بقيه نيز تنها داراي وابستگي در سطح خفيف بوده اند)، جوانتر بودن سالمندان مورد مطالعه در مقايسه با جمعيت سالمندي كشور،مراجعه بيشتر زنان(سه برابر مردان)، استفاده محدود از وسايل كمك توانبخشي حركتي(كمتر از ده درصد) و عدم مشاهده تفاوت معنادار در نمرات ارزيابي «فعاليتهاي روزمره زندگي پايه» در گروههاي سني گوناگون از ديگر يافته ها بود.
بحث و نتيجه گيري: اين مطالعه نشان داد كه خدمات مراقبتي روزانه مي تواند موجب بهبود سطح «فعاليتهاي روزمره زندگي» سالمندان شود. هر چند با توجه به يافته ها مي توان مطرح كرد كه از سويي امكان دسترسي به خدمات روزانه در سالمندان با سطح ADL پايين تر،كمتر بوده است و از سوي ديگر علت اصلي مراجعه ايشان، استفاده از خدمات توانبخشي رواني،خدمات اجتماعي و يا بهبود اوقات فراغت بوده است. واژگان كليدي: سالمندي؛ مركز مراقبتي روزانه؛ خدمات مراقبتي روزانه؛ «فعاليتهاي روزمره زندگي پايه»؛ «فعاليتهاي روزمره زندگي با ابزار».