چکیده:
اهداف :سالمندي با بي نظمي جنبه هاي عملكرد ايمني همراه است و در اين دوران با فرايند پيري پاسخ هاي ايمني كاهش مي يابد. به عبارت ديگر، با كاهش سلول هاي سيستم ايمني -كه توانايي شناسايي و حمله مستقيم به سلول آلوده را دارند-، پاسخ هاي ايمني كاهش مي يابد و در پي آن نقص ايمني روي مي دهد. ازآنجاكه فعاليت ورزشي مي تواند بر عملكرد ايمني تاثير داشته باشد و از طرفي پيري با بي نظمي ايمني پيش رونده همراه است، شناخت درباره اثرات ورزش بر عملكرد ايمني در دوران سالمندي اهميت مي يابد. هدف از انجام اين پژوهش، بررسي تاثير هشت هفته تمرينات تركيبي (هوازي-مقاومتي) بر غلظت ايمونوگلوبولين ها و كورتيزول سرمي مردان سالمند غيرفعال بود.
مواد و روش ها :در اين مطالعه نيمه تجربي، 24 مرد سالمند سالم با دامنه سني 70-60 سال و نمايه توده بدني 22-25 كيلوگرم بر مترمربع به روش نمونه گيري دردسترس و هدفمند انتخاب و به طورتصادفي ساده به دو گروه تجربي (12 نفر) و كنترل (12 نفر) تقسيم شدند. در اين پژوهش گروه تجربي، برنامه تمرين تركيبي را انجام دادند و گروه كنترل همان شيوه زندگي غيرفعال خود را ادامه دادند. برنامه تمرين تركيبي (هوازي-مقاومتي) شامل: دويدن روي نوارگردان براي مدت هشت هفته، هر هفته سه جلسه به مدت 20 دقيقه دويدن روي نوارگردان با شدت 70-60 درصد حداكثر ضربان قلب ذخيره بود. برنامه تمرينات مقاومتي شامل 10 حركت ايستگاهي به صورت دايره اي شامل: فلكشن ساق، اكستنشن ساق، پرس پا، اسكات، كشش زير بغل، پرس سينه، حركت صليب با دمبل، جلو بازو، پشت بازو و حركت پارويي با طناب بود كه با بار اضافه معادل 70 درصد يك تكرار بيشينه و10 تكرار در دو وهله متوالي با زمان استراحت 30 ثانيه اي و دودقيقه اي بين هر ايستگاه و وهله صورت گرفت. در اين پژوهش، نمونه هاي خوني 24 ساعت پيش از شروع تمرينات و 24 ساعت بعد از آخرين جلسه تمرين جمع آوري شد. مقادير ايمونوگلوبولين هاي سرمي IgG ، IgM و IgA با دستگاه نفلومتري و كيت بيندينگ سايت و مقادير كورتيزول سرمي به روش ايمونوراديومتريك با دستگاه گاماكانتر و كيت RIA اندازه گيري شد. براي برآورد اوج اكسيژن مصرفي، پروتكل ناختون روي دستگاه تردميل مورداستفاده قرار گرفت. براي مقايسه ميانگين هاي درون گروهي و بين گروهي، روش تحليل واريانس اندازه هاي تكراري به كار گرفته شد و نتايج در سطح معني داري 05/0>P آزمايش شدند.
يافته ها: نتايج نشان داد برنامه تمرين تركيبي 75/12 درصدي غلظت ايمونوگلوبولين G سرمي سالمندان را كاهش داد (04/0=P). با وجود اينكه غلظت سرمي ايمونوگلوبولين M به واسطه تمرينات تركيبي، 93/15 درصد كاهش يافت، اما اين كاهش از نظر آماري معني دار نبود (31/0=P). علاوه براين، در سطح IgA سرمي سالمندان تغيير معني داري مشاهده نشد (90/0=P). غلظت كورتيزول سرمي در گروه تجربي به ميزان 33/8 درصد افزايش معني دار يافت (001/0=P). براساس نتايج، تغييرات ميانگين هاي بين گروهي در متغيرهاي IgG ، IgM و IgA، تفاوت معني دار نداشت (05/0P).نتيجه گيري: انجام فعاليت هاي بدني يكي از عوامل موثر بر تغيير روند كار سيستم دفاعي است كه اين امر به شدت، مدت، نوع تمرين و وضعيت آمادگي جسماني، نوع تغذيه، حالات روحي و رواني و عوامل هورموني بستگي دارد. براساس نتايج به دست آمده، تمرين شديد و طولاني مدت با افزايش روند كاتابوليكي ممكن است موجب تضعيف سيستم ايمني شود.